068 – Voetstuk voor vlaggemast

2024
Bron: Het Parool
Auteur: Marjolijn de Cocq
Kunstwerk van Johan Sterenberg genaamd ‘Zonder titel (voetstuk voor vlaggemast)

Amsterdam staat vol met kunst, van wereldvermaarde kunstenaars tot anonieme beeldhouwers. Vandaag: Het voetstuk voor een vlaggenmast. Letterlijk.

Het is wat het is, dit kunstwerk tussen de sportvelden: een voetstuk voor een ‘vlaggemast’
“Dat is om tegenaan te pissen toch?” De voetballertjes kijken licht verbijsterd naar de mevrouw die op haar telefoon een foto toont van een kunstwerk in de openbare ruimte. Ze wijzen naar de entree van voetbalclub JOS Watergraafsmeer aan het Drie Burgpad tussen de sportvelden. De mevrouw had het drie keer gemist, ze had toch iets grootsers verwacht. Maar daar staat het, Zonder titel (Voetstuk voor vlaggemast), haveloos, onopvallend, uit de tijd dat er nog geen tussen-n gold. Inderdaad: een voetstuk voor een vlaggenmast.

Het werd gemaakt door de Groningse kunstenaar Johan Sterenberg (1920-2002), geschoold aan de Academie Minerva in Groningen en de Rijksakademie van Beeldende Kunsten in Amsterdam. Sterenburg behoorde tot De Groep van de figuratieve abstractie, kortweg De Groep, die zijn oorsprong had op de Rijksakademie. Ook was hij lid van Arti et Amicitiae en de Nederlandse Kring van Beeldhouwers.

Zijn Trommelslager in Hoogeveen (1971) is aanmerkelijk figuratiever, of zijn Ganzen Geesje in Coevorden uit 1978, ode aan de ganzenhoedsters die op de tweede maandag in november hun ganzen naar de markt brachten.

Reddende doelman
Zonder titel staat hier sinds 1958. Sterenberg versierde het natuurstenen voetstuk bovenaan met kleine beeldhouwwerkjes van voetballers. Passeerbewegingen moeten het zijn, een reddende doelman, maar de tand des tijds heeft zo aan de reliëfs geknaagd dat ze onherkenbaar zijn.

Anderzijds: Sterenbergs werk staat er nog, terwijl het oorlogsmomument op het terrein van J.O.S. met namen van omgekomen leden en mensen uit de Wetbuurt in 1976 werd gesloopt toen de club tijdelijk uit de buurt was verhuisd en Taba de velden overnam. De ontzetting was groot, er zijn excuses aangeboden.

Henk Hofstede, voorman van The Nits, schreef het nummer JOS-Days waarin het verloren monument wordt bezongen. Zijn opa was in de jaren dertig een van de oprichters van J.O.S. (Jeugd Organisatie Sportclub), later onofficiële opleidingsclub voor Ajax waar ook Rinus Michels sporen heeft liggen en in 1995 gefuseerd met Watergraafsmeer.

Weinig kans op een lied voor Zonder titel (Voetstuk voor vlaggemast), al is het in deze conditie een smartlap op zich. “Ik moet het als klein jongetje hebben gezien, maar het is me nooit opgevallen,” zegt Hofstede. “Behoorlijk gruwelijk.”

De voetballertjes volgen de mevrouw het terrein op om nu toch maar een paar selfies te maken bij het werk. De uitgebeten sporen daarop doen vermoeden dat het ook wordt gebruikt als datgene waar zij het door de verticale uitsparingen mee associëren: een plaszuil.