A.F.C. in de Watergraafsmeer

1895 – 1920

Door: Jo Haen (1939) Geboren in Purmerend. Woont sinds 1963 in de Watergraafsmeer. Samen met Ron de Wit beheert zij deze website. Ze schrijft verhalen, interviewt mensen in de WGM en organiseert verhalenwandelingen.

’t Was en ’t is Goed Genoeg

A.F.C., opgericht op 18 januari 1895
A.F.C. werd op 18 januari 1895 opgericht. In de beginjaren werd er op een stuk grond bij de Oranje Nassaulaan en het Vondelpark gespeeld, met de cornervlag op straat. Vergaderd werd er bij de oude heer Bernhard (een van de oprichters) met een wasmand als vergadertafel. In 1897 schreef men de club in voor de 2e klasse van de A.V.B.

In 1909 naar boerderij Goed Genoeg in de Watergraafsmeer
Op 10 oktober 1909 kreeg de club een veld toegewezen op een terrein achter boerderij Goed Genoeg van boer Cees van Oostveen (1860-1939) op de plek van de huidige Fraunhoferstraat. Drie jaar later, op 10 oktober 1909, werd daar een eigen clubhuis, een weelde voor die tijd, feestelijk geopend door de burgemeester van de toen nog onafhankelijke gemeente Watergraafsmeer, de heer J.W. de Wit.

Het Rechthuis als clubhuis
Vóór die tijd was het Rechthuis (toendertijd een restaurant) de plek waar men samenkwam. Het Rechthuis is als het ware de stamvader geweest van alle clubhuizen. De baas had een kamer ter beschikking gesteld, die vroeger werd gebruikt voor de raadszittingen van Watergraafsmeer. Je hoefde er niks te verteren, je kon rustig binnenkomen en gaan zitten en als je geen zin of geen geld had om iets te bestellen, dan maar niet. Had men wèl geld (in die tijd had men meer zin dan geld) dan werd de legendarische kelner Evert opgetrommeld met de krijgskreet: “Evert, uit je hol”.

Een grote kar getrokken door twee paarden met daarop reclamebiljetten
Het bestuur was vooruitstrevend en bedacht de ene stunt na de andere. Zo was A.F.C. b.v. de eerste vereniging in Amsterdam die een plankier rond de lijnen liet aanbrengen, zodat de toeschouwers niet in de modder behoefden te staan. Het was ook de eerste club  die publiek ging trekken door het maken van reclame. Het was een sensatie voor Amsterdam, toen in de week voor de wedstrijd A.F.C.-D.V.S. (het latere Hermes-D.V.S.) een grote kar door het centrum van de stad trok met twee paarden waarop jockeys gezeten waren, gestoken in de kleuren van de beide verenigingen. En de kar was volgeplakt met keurig uitgevoerde reclamebiljetten.

Internationale wedstrijden in de Watergraafsmeer
In 1907 durfde A.F.C. het aan om de Engelse clubs Leyton en Woodford Albion naar Amsterdam te laten overkomen. Voetballievend Amsterdam stond op zijn kop. Jarenlang waren de internationale wedstrijden van    A.F.C. een vast punt op de Amsterdamse voetbalkalender. Ze haalden Bolton Wanderers, de London Caledonians, de Duitse club Borussia en de Racing Club de Bruxelles naar Watergraafsmeer, naar ‘Goed Genoeg’….. En nog steeds draagt het huidige sportpark in Buitenveldert de naam van de boerderij aan de Watergraafsmeerse Middenweg, waar A.F.C. haar eerste gouden jaren beleefde.

De eerste jaren aan de Middenweg (1906-1911) waren de gloriejaren voor A.F.C., men vierde daar de grootste triomfen. Gedurende die periode tot aan Ajax’ promotie naar de 1e klasse was A.F.C. Amsterdam’s eerste voetbalclub.

Spelers van het eerste elftal
Spelers van het eerste elftal uit die tijd waren Jan Blanken, Jan van Gessel, Krieks, Nic. Scheepens, Dirk Ouwehand, Dok Buys, Pasteuning, de legendarische Togneri (die zo fantastisch zuiver schoot, dat hij een weddenschap won waarbij hij een op de doellat neergezette fles vanaf de penaltystip wist te raken), Arie de Graaf, van Overeem en Chris Klomp.

Getraind werd er amper
Getraind werd er amper in die tijd. Speler Wijnand rilde alleen al bij de gedachte! “Ach ja, in de kampioenstijd kwamen wij wel eens een avondje bij elkaar. Daar werd dan een balletje getrapt en een beetje op het doel geschoten, maar dat was toch niet wat zij onder trainen begrepen. Maar andere clubs waren toen ook nog niet zo fel op trainen”.

Het ‘A.F.C.-lam’ jammerlijk verdronken
Op het voetbalveld werd niet alleen gevoetbald. Er liepen ook wel eens schapen van boer van Oostveen. Een van die dieren, het ‘A.F.C.-lam’, heeft dat helaas met de dood moeten bekopen, zoals te lezen is in onderstaand bericht uit de notulen van een bestuursvergadering.

Volgens die notulen pleegde het lam zelfmoord: “Op een middag na het oefenen was door de aanwezig zijnde leden vergeten het groote net, hetwelk achter het doel gespannen wordt, op te halen en had een lam zich daarin zoo verward, dat het arme beest zich in een sloot woelde en daar jammerlijk verdronk. Oostveen (eigenaar van Goed Genoeg) eischte ƒ 15,– schadevergoeding. Lang en breed werd er nu over gesproken of wij eigenlijk wel hiervoor aansprakelijk waren. Eenigen beweerden van wel, anderen van niet. Het resultaat was echter, dat wij ƒ 15,– wel wat veel vonden en zouden wij eens informeeren hoeveel zoo’n beestje waard is, daar wij dan misschien wel voordeeliger zelf een nieuw lammetje zouden kunnen koopen.”

In 1907 bestond de club 12 1/2 jaar
In 1907 werd het 12 ½ jarig bestaan van AFC gevierd met o.m. 100 meter hardlopen (!), een gekostumeerde voetbalwedstrijd, een receptie in het Rechthuis en een diner in ‘American’.

Plaatselijke politie en padvinders hielden het publiek in toom
AFC trok gewoonlijk veel publiek, dat probleemloos in toom werd gehouden door de plaatselijke politie. Het voltallige korps bestond uit inspecteur Biere (wiens twee zonen in AFC speelden) en twee dienders. Bij grote publiekstoeloop kregen ze assistentie van de padvinderij, die in opkomst was. In 1909 kwam die gebundelde macht van pas, want AFC zou na drie jaren weer kampioen worden van een tweede klasse-afdeling.

Gedwongen verhuizing naar de Zuidelijke Wandelweg
In 1920 moest de club noodgedwongen verhuizen omdat de gemeente Amsterdam op het terrein van Goed Genoeg wilde bouwen. (De huizenbouw is echter pas in 1929 begonnen, zodat de Gemeente op z’n zachtst gezegd rijkelijk vroeg was met de club tot verhuizing te dwingen). De club vertrok naar de Zuidelijke Wandelweg. Dat was het begin van een moeilijke periode. Aan het eind van het seizoen 1920-1921 degradeerde AFC naar de toenmalige Overgangsklasse. Vanaf oktober 1962 speelt AFC in Buitenveldert. Het sportcomplex heeft nog steeds de naam van de boerderij uit de beginjaren: Goed Genoeg.

Bronnen: ’t Was Goed Genoeg
Met dank aan de Archiefafdeling van A.F.C.