De Watergraafsmeer

Foto: Jo Haen © Alle rechten voorbehouden
Voetbal en stadswijken: een verbroken relatie
Titel van een onderzoek aan de Vrije Universiteit door Kees Rotgans, Roland de Weert en Gerhard Broers tijdens het werkcollege sportgeschiedenis door Prof. Dr. Th. Steven.
De periode omvat de jaren ’50 tot ’80.
Het onderzoek bestaat uit 3 delen: de Watergraafsmeer, AJAX en interviews met AJAX-fans.
Met dank aan Gerhard Broers voor het beschikbaar stellen van het resultaat van dit onderzoek.
De Watergraafsmeer.
De Watergraafsmeer was rond 1200 een verbindingsgracht of binnenzee tussen de Zuiderzee en de Amstel. Dat veranderde omstreeks 1300 toen de Kennemers een solide dijk bouwden waardoor er twee wateren ontstonden: het Tumpmeer en de Watergraafsmeer, de laatste wordt voor het eerst genoemd in een vispachtovereenkomst tussen graaf Willem III van Holland en de visser Ghewaer Willaems uit 1342.
Pas in 1629 polderde stad Amsterdam het gebied, wat ook wel de Diemermeer werd genoemd, in. Zodoende kwam er circa 600 hectare land droog te liggen op vier meter onder NAP na dertien maanden arbeid. Een zware storm bij volle maan en springvloed in 1651 deed de dijken echter weer bezwijken en opnieuw kon de Meer worden ingepolderd. Tot overmaat van ramp werd de polder geïnundeerd in 1672, het Rampjaar, nadat Amsterdam bezet dreigde te worden door Franse troepen. De derde drooglegging was pas in 1678 voltooid voordat daadwerkelijk begonnen kon worden met de wederopbouw.
Buitenplaatsen.
In totaal werden er tachtig nieuwe buitenhuizen geplaatst waardoor het in plaats van een agrarische functie meer en meer een lustoord werd voor de Amsterdamse kooplieden.
Op 1 mei trokken deze kooplui, na een deel van hun inboedel van hun grachtenpand op een scheepje geladen te hebben, naar deze verblijfplaatsen en verbleven daar tot september.
Deze grote buitenplaatsen zijn – althans de meeste – gesloopt om economische redenen aan het begin van de 19e eeuw. Het bleek dat een agrarische bestemming van de grond meer rendement opbracht. Toch leven vele namen voort in de herinneringen en de namen als Rozenburghschool of de Rozenburglaan, Voorland en Frankendael.
Zelfstandige gemeente
Een andere, belangrijke, verandering was dat ten tijde van de Franse overheersing (1795-1812) de Watergraafsmeer een zelfstandige gemeente werd en dat zou het een eeuw blijven. Desondanks bleef de agrarische functie van de Meer het belangrijkste en kwamen de buitenplaatsen niet meer terug. Bovendien, vanwege de rust, bleven de Amsterdammers er hun dagje uit doorbrengen. Pas later, aan het eind van de 19e eeuw, toen Amsterdam uit een economisch dal kroop, zou het dorp weer groeien.
Geef een reactie