18 september 2013
Auteur: Kees Rotgans, Roland de Weert, Gerhard Broers

Voetbal en stadswijken: een verbroken relatie

Titel van een onderzoek aan de Vrije Universiteit door Kees Rotgans, Roland de Weert en Gerhard Broers tijdens het werkcollege sportgeschiedenis door Prof. Dr. Th. Steven.
De periode omvat de jaren ’50 tot ’80.
Het onderzoek bestaat uit 3 delen: de Watergraafsmeer, AJAX en interviews met AJAX-fans.
Met dank aan Gerhard Broers voor het beschikbaar stellen van het resultaat van dit onderzoek.

Het opstaan van een profclub.

Michels’ visie krijgt gestalte.
Michels verving een aantal spelers het volgende seizoen (1967-1968) en Ajax deed zijn eerste grote buitenlandse aankoop. Velibor Vasovic was Joegoslaaf en een geroutineerde verdediger (hij speelde en scoorde al eens in een Europacupfinale met Partizan Belgrado tegen Real Madrid).

Velibor Vasovic.
Michels schakelde Ajaxlid Dries Blankert in om te bemiddelen. Blankert had een Joegoslavische vrouw. Vasovic was een echte prof. Hij ramde ballen gewoon weg terwijl Van Duivenbode en Soetekouw, die Vasovic ging vervangen, altijd de voetballende oplossingen zochten. Michels vond Ajax te speels. Dat had hen vorig jaar doen verliezen tegen Dukla Praag. Michels vond de Tsjechen 150 procent prof en dat was Ajax nog niet voor 100. Hij slachtofferde Pronk en Van Duivenbode. Die moeten wennen aan de topsporthouding van Michels dat de beste speelde.

Frits Soetekouw.
De reactie van Soetekouw is menselijk maar Michels wist wat hij wou: een topelftal. ‘Ik speelde het hele seizoen zeer goed, was zelfs aanvoerder gemaakt. Toen las ik na de wedstrijd tegen Praag van een briefje dat ik er niet meer in stond. Ik ben meteen naar Michels gestapt, in zijn kantoortje. Ik zei: “U bent de baas. U bepaalt de opstelling. Maar dat wil niet zeggen dat je iemand er zomaar uit kunt gooien. U hebt te maken met mensen, niet met een machine die je afschrijft en wegzet”. Hij zei weinig terug.’ Je kon elkaar niet de hand boven het hoofd houden omdat je elkaar aardig vond. Zo werkt het niet in de sport en Michels wist dat. Hoe hard de beslissing ook was. Soetekouw vertrok naar PSV, Pronk moest zich schikken in een nieuwe rol als invaller en moest ‘dienstbaarder’ gaan voetballen. Rendement leveren voor de ploeg. Dit was voor het tijdperk Michels onbekend bij Ajax. Als je goed kon voetballen, voetbal dan goed. Mooi voetballen was ook leuker om te spelen. Michels wou dat spelers zich gingen opofferen voor een systeem en voor de ploeg.

Sectie betaald voetbal uitgeschakeld.
Na de wedstrijd in Praag analyseerde hij zijn ploeg en kwam tot de conclusie dat zijn ploeg voor de internationale top te licht was. De verdediging moest op de schop. Hij had hiervoor de steun nodig van het bestuur en die kreeg hij. Een van de belangrijkste stappen naar de wording van een profclub werd nu gezet. Michels schakelde de sectie betaald voetbal uit na een twee jaar lange strijd. Tijdens een speciale vergadering besloot de ledenraad hiertoe. Het bolwerk uit de jaren ’50 en het amateurvoetbal pasten niet meer in het moderne voetbal. Michels had zich er groen en geel aan geërgerd. De leden van deze keuzecommissie mochten zich bemoeien met het spelersbeleid en de opstelling. In de jaren ’50 was de trainer letterlijk een oefenmeester, niet een technisch directeur. De wedstrijdbespreking bestond uit het geven van de opstelling. ‘Doe je best’, zei de elftalcommissie dan en dat was het.

Michels de eerste technisch directeur van Nederland.
Onder Michels veranderde dit, hij was de eerste technisch directeur van Nederland. Bij het debuut van Piet Keizer (op 17-jarige leeftijd) onder Buckingham bijvoorbeeld vond een aantal bestuursleden hem nog te jong, ze drongen er op aan hem niet op te stellen. De trainer was verantwoordelijk voor de training. Hij bepaalde na overleg met de keuzecommissie wie er speelden. Het afschaffen van de commissie betekende dat Michels nu alle touwtjes in handen had. Hij had na twee succesvolle seizoenen ‘carte blanche’ gekregen om een internationale topploeg te vormen.

Barry Hulshoff.
Dankzij Vasovic groeide de ploeg en won deze de titel maar nog geen Europacup. De komst van de Joegoslaaf en de opkomst van Barry Hulshoff, die beiden ‘een-over-lijken-gaan’ mentaliteit bezaten, maakten de verdediging geraffineerder. Dit, en de resultaten van het seizoen ervoor, zorgden ervoor dat de spelers geloofden in hun kansen in het Europees voetbal. Het besef groeide dat het winnen van de Europacup mogelijk was.