Ajax en de band met de Watergraafsmeer (Deel 36)

18 september 2013
Auteur: Kees Rotgans, Roland de Weert, Gerhard Broers

Voetbal en stadswijken: een verbroken relatie

Titel van een onderzoek aan de Vrije Universiteit door Kees Rotgans, Roland de Weert en Gerhard Broers tijdens het werkcollege sportgeschiedenis door Prof. Dr. Th. Steven.
De periode omvat de jaren ’50 tot ’80.
Het onderzoek bestaat uit 3 delen: de Watergraafsmeer, AJAX en interviews met AJAX-fans.
Met dank aan Gerhard Broers voor het beschikbaar stellen van het resultaat van dit onderzoek.

Mindere resultaten maar een goed fundament (1).

In seizoen 1973-1974 zakte Ajax weg. Cruijff en Kovács verlieten de ploeg en Sjaak Swart nam op 8 augustus 1974 in een wedstrijd tegen Tottenham Hotspur afscheid van het betaalde voetbal. De ploeg viel uiteen met als beste voorbeeld Johan Cruijff, die na een conflict om de aanvoerdersband vertrok naar Barcelona. Hoewel het team nog even opleefde zakte het snel weer in elkaar. Er was geen team meer, coach Knobel verweet de spelers in een roddelblad teveel met vrouwen en drank bezig te zijn. Hij was de controle kwijt.

Fullprofs en semi-profs.
Spelers konden in het buitenland bedragen verdienen waar ze in Nederland alleen maar van hadden gedroomd. De eerste spelers die fullprof waren geworden waren veel flexibeler dan de semi-profs. Semi-profs konden hun zaak en zelfs hun buurt niet zomaar achterlaten dat was hun zekerheid en inkomen voor de toekomst. Semi-profs speelden vaak nog in vriendenploegen die ze niet wilden verlaten.

Sjaak Swart.
Sjaak Swart: ‘Ik hoor in Amsterdam, ik ben tevreden in Amsterdam, ik ben tevreden met mijn contract, voor een paar centen ga ik niet lopen. Ik wil niet uit Amsterdam weg, uit deze buurt, uit Ajax. Wat moet ik in Nancy of in Rotterdam. En gabbers als Bennie Muller en Barry Hulshoff, die hier aan de overkant woont. Nee geef mij maar Amsterdam.’

Full-profs.
Fullprofs hoefden met dit alles geen rekening te houden. Voetbal was werk, en medevoetballers waren zowel collega’s als vrienden, maar ze hadden beduidend minder moeite om van club te wisselen. Zij maakten zich wel aanzienlijk zorgen over het leven na het voetbal, maar zij trachtten dit op te lossen door in het buitenland zoveel geld te verdienen dat ze voor de toekomst genoeg geld hadden. Johan Cruijff was ook hier een pionier. Al in 1968 zei hij: “De periode waarin een voetballer zijn slag financieel moet slaan, is kort. Wie daar geen oog voor heeft is dom.” In de Haagse Post van hetzelfde jaar: ‘Ik ben full-prof (…) Dan betekent dit voor mij dat ik in 10 jaar moet verdienen waar een ander 40 jaar de tijd voor heeft. Ik ben dus verplicht nu de ondergrond te leggen voor de andere 30 jaar.’ De grote spelers van Ajax volgden zijn voorbeeld met meestal hetzelfde doel voor ogen: geld verdienen.

Hans Kraay.
In 1974-1975 nam Hans Kraay het roer over van Knobel maar Ajax presteerde niet. Ajax gaf Kraay bewust zaken in handen. Ook administratief. De administratie was in goede handen, maar op organisatorisch gebied liep de club achter op Engeland en Spanje. Ajax was voor de omvang die het had professioneel onderbemand. Willy Brokamp die door Kraay gehaald was vond dat het bij Ajax voor een club die drie keer de Europacup gewonnen had er maar amateuristisch aan toe ging. Er was bijvoorbeeld geen verzorger terwijl hij bij MVV begeleid was door twee verzorgers. Fysiotherapeut Salo Muller was in 1972 vertrokken bij de club na een ruzie met het bestuur en vooral met clubarts Rolink. Muller wilde voltijd in dienst bij de club. Hij had er altijd nog werk in zijn praktijk naast gedaan. Het bestuur ging niet akkoord. Het bestuur kon nog niet helemaal wennen aan het idee van professionele begeleiding.