18 september 2013
Auteur: Kees Rotgans, Roland de Weert, Gerhard Broers

Voetbal en stadswijken: een verbroken relatie

Titel van een onderzoek aan de Vrije Universiteit door Kees Rotgans, Roland de Weert en Gerhard Broers tijdens het werkcollege sportgeschiedenis door Prof. Dr. Th. Steven.
De periode omvat de jaren ’50 tot ’80.
Het onderzoek bestaat uit 3 delen: de Watergraafsmeer, AJAX en interviews met AJAX-fans.
Met dank aan Gerhard Broers voor het beschikbaar stellen van het resultaat van dit onderzoek.

De aanhang en hun AJAX

Voetbal in de Amsterdamse Watergraafsmeer gedurende de periode 1950-1970.
‘In de sportwereld kenne men geen stand’. Uit ‘Ajax clubnieuws’ 15 februari 1920.
Inleiding.

Woningnood.
Van de vele problemen die het naoorlogse Nederland kende was de woningnood een van de grootste. Deze werd veroorzaakt door het tot stilstand komen van nieuwbouwprojecten tijdens de oorlog en andere sociale behoeften van woningzoekenden. De woningnood heeft diepe sporen achter gelaten bij de betrokkenen. Het is dan ook een onderwerp dat in de gehouden interviews met mensen die de jaren vijftig en zestig bewust hebben meegemaakt een steeds weer terugkerend thema is.De oplossing vond men in grootschalige nieuwbouwprojecten waardoor de samenstelling van de Amsterdamse buurten sterk veranderde.

Amsterdamse voetbalclubs.
In die buurten konden de nieuwe bewoners lid worden van één van de vele voetbalclubs die Amsterdam toen kende. Het waren bekende namen als DWS, de Volenwijckers, Blauw-Wit, Zeeburgia en in de Watergraafsmeer JOS en natuurlijk Ajax. De ‘helden’ van toen waren begin jaren vijftig allen amateurs. Dat er op korte termijn sprake zou zijn van het invoeren van beroepsvoetbal lag eind jaren veertig niet voor de hand

Beroepsvoetbal.
In 1949 werd het standpunt van de KNVB geformuleerd door een studiecommissie die onderzocht of beroepsvoetbal in Nederland wenselijk was. Het negatieve advies van de commissie is typerend voor de pogingen tot restauratie van de oude normen en waarden die typerend waren voor de jaren vijftig. De sport liep tot op zekere hoogte vooruit op de grote vernieuwingen die de jaren zestig en zeventig zouden brengen. Beroepsvoetbal kwam er al in 1954.

Professionalisering sportverslaggeving en de komst van de televisie.
Naast het voetbal zien we in de zelfde periode de professionalisering van de sportverslaggeving en de komst van de televisie. Het was het begin van een proces van veranderingen dat, zoals we zullen zien, via de wegen van de geleidelijkheid zal verlopen.

Supporters en bewoners.
In dit laatste gedeelte van het werkstuk komen supporters van Ajax en bewoners van de Watergraafsmeer aan het woord over hoe zij de periode 1950 tot 1980 hebben beleefd. Het eerste gedeelte behelst de periode van 1950 tot 1968. Deze keuze is gemaakt omdat de grote successen van Ajax na 1970 het begin was van een regionale en zelfs landelijke aantrekkingskracht.

Een aparte groep.
De aanhangers van Ajax in de periode 1950 tot 1970 vormt daardoor een aparte groep. Zij zagen hun Ajax uitgroeien tot een Europese topclub. Zij zijn het die de stadsrenovaties, het ontstaan van het profvoetbal en de professionalisering van de media hebben meegemaakt. Zij zijn het, die een antwoord kunnen geven op de vraag hoe de relatie van ‘De Meer’ en haar voetbalclub AFC-Ajax eruit zag.