De aanhang en hun AJAX
Voetbal en stadswijken: een verbroken relatie
Titel van een onderzoek aan de Vrije Universiteit door Kees Rotgans, Roland de Weert en Gerhard Broers tijdens het werkcollege sportgeschiedenis door Prof. Dr. Th. Steven.
De periode omvat de jaren ’50 tot ’80.
Het onderzoek bestaat uit 3 delen: de Watergraafsmeer, AJAX en interviews met AJAX-fans.
Met dank aan Gerhard Broers voor het beschikbaar stellen van het resultaat van dit onderzoek.
De aanhang en hun AJAX
Voetbal in de Amsterdamse Watergraafsmeer gedurende de periode 1950-1970.
‘In de sportwereld kenne men geen stand’. Uit ‘Ajax clubnieuws’ 15 februari 1920.
Supporters en bewoner uit de Watergraafsmeer en hun relatie met Ajax tot 1968 (3)
Thuiswedstrijden waren hoogtepunten.
We kunnen met een gerust hart stellen dat de thuiswedstrijden van Ajax iedere keer weer een hoogtepunt vormden binnen de Watergraafsmeer. Supporters hadden het er voor over uren in de regen naar een wedstrijd te kijken in het niet overdekte stadion. Een enkeling stoorde zich aan de drukte in de buurt. Zo spraken we met Hans Scholten die in Betondorp woonde. Hij ging meestal de buurt uit als Ajax thuis speelde. Hij ergerde zich aan de drukte, de auto’s en de supporters. Hij behoorde echter tot de uitzonderingen. De in 1945 geboren Scholtens groeide op in een omgeving waar voetbal nummer één was. En met het Ajax stadion op de hoek wilde alle jongens van de buurt maar bij één club horen.
Amsterdam – jongerenstad.
Veel van de geïnterviewden behoren tot de naoorlogse generatie. In zijn ‘Kleine geschiedenis van Amsterdam’ gaat Geert Mak in op de wat hij noemt: ‘Het dynamiet van de geboortegolf’. In het midden van de jaren zestig, citeert Mak de sociaal geografe Virginie Mamadauh, werd Amsterdam een typische jongerenstad. De naoorlogse jeugd ging zelfstandig wonen, trok naar de stad, dank zij de pil en de vrouwenemancipatie stelden velen het stichten van een gezin nog voor enige tijd uit, en zo ontstond er een groep oudere jongeren voor wie de openbare ruimtes van de stad een tweede thuis werden. Het was bovendien een generatie die in haar jeugd weinig of geen grote materiële ontberingen had gekend en daarom andere, niet-materiële zaken belangrijker vond dan haar ouders.
Geen vrouwen op de tribunes.
Onder de supporters die wij over de periode van de jaren zestig hebben gesproken zaten niet de vernieuwers van Provo of de studentenbeweging die toen in het centrum van de stad actief waren. Wat we wel zien is een groep jonge jongens en jonge mannen die hun tweede huis vonden in het stadion van Ajax in De Meer. Vrouwen zag je gedurende de jaren vijftig en zestig zelden op de tribunes van het stadion. Het voetbal was in de jaren zestig nog puur een mannenaangelegenheid
Watergraafsmeer – een keurige buurt.
De geïnterviewden die we spraken over de jaren vijftig zien die periode in de geest van de vooroorlogse verzuilde samenleving. De nu 83 jarige Wil Wickel weet nog goed hoe verschillende klassen verdeeld waren over de wijken in Oost-Watergraafsmeer. Terugkijkend op de jaren vijftig vertelt hij ons dat de bootwerkers over het algemeen op de eilanden vlak bij de haven woonden. De vakmensen woonden in de Indische buurt. Daarboven stonden wat hij noemt de ‘witte boorden vakmensen’. Die woonden in de duurdere buurten als de Watergraafsmeer. Het socialistische bolwerk Betondorp werd weliswaar bewoond door de werkende klasse, maar wel één die getoetst was door een toelatingscommissie. Al met al kunnen we dus spreken van een keurige buurt waarin mensen van verschillende religieuze, politieke en maatschappelijke achtergrond goed naast elkaar leefden. Niet voor niets noemden Nel Koolwijk en Wil Wickel het een voorrecht om in de Watergraafsmeer te mogen wonen.
Nieuwe generatie.
De nieuwe generatie van na de oorlog groeide op in een andere samenleving. Gedurende de jaren zestig nam de welvaart toe. Televisie deed haar intrede. De samenstelling van de wijken veranderde sterk door de stadsrenovaties en de komst van allochtonen. Langzaam maar zeker zal ook het Amsterdamse voetbal veranderen. De vernieuwingen hadden hun intrede gedaan. De stad en de maatschappij stonden aan de vooravond van ingrijpende verandering. Meer en meer werd duidelijk hoe belangrijk het was een goede organisatie, een eigen stadion en een goed gevulde kas te hebben. De veranderingen die zich uiteindelijk het meest zichtbaar uiten in een overgang van semi-professioneel naar professioneel voetbal zou ertoe leiden dat er uiteindelijk slechts één topclub in Amsterdam zou overleven: AFC Ajax. Hoe de verschillende supporters aankijken tegen de teloorgang van hun directe concurrentie in de hoofdstad zal in de volgende paragraaf nader bekeken worden.
► Ajax en de band met de Watergraafsmeer ◄
Hieronder alle delen van dit onderzoek. De titel is tevens de link.
Deel 01: Inleiding
Deel 02: De Watergraafsmeer
Deel 03: De Wetbuurt – Boerennamen – Middenstanders
Deel 04: Rood en groen Betondorp
Deel 05: Een katholieke vesting – het Linnaeushof
Deel 06: Na 1945: Drie nieuwe tuindorpen. Deel 1: Amsteldorp
Deel 07: Na 1945: Drie nieuwe tuindorpen. Deel 2: Tuindorp Frankendael
Deel 08: Na 1945: Drie nieuwe tuindorpen. Deel 3: Middenmeer
Deel 09: Sportief Watergraafsmeer, deel 1
Deel 10: Sportief Watergraafsmeer, deel 2
Deel 11: Ajax vanaf de oprichting tot in De Meer (1)
Deel 12: Ajax vanaf de oprichting tot in De Meer (2)
Deel 13: Ajax vanaf de oprichting tot in De Meer (3)
Deel 14: Ajax vanaf de oprichting tot in De Meer (4)
Deel 15: Ajax vanaf de oprichting tot in De Meer (5)
Deel 16: De geschiedenis van de club vanaf de jaren ‘50
Deel 17: Het profvoetbal en de K.N.V.B. (1)
Deel 18: Het profvoetbal en de K.N.V.B. (2)
Deel 19: Het profvoetbal en de K.N.V.B. (3)
Deel 20: De stap naar de Eredivisie
Deel 21: Het eind van de jaren ’50 maar niet van het amateurvoetbal
Deel 22: Vic Buckingham, tussen Engelse prof en Nederlandse amateur
Deel 23: Het opstaan van een profclub
Deel 24: Het opstaan van een profclub
Deel 25: Het opstaan van een profclub
Deel 26: Het opstaan van een profclub
Deel 27: Het opstaan van een profclub
Deel 28: Het opstaan van een profclub
Deel 29: Het opstaan van een profclub
Deel 30: Het opstaan van een profclub
Deel 31: Het opstaan van een profclub
Deel 32: Het opstaan van een profclub
Deel 33: Het opstaan van een profclub
Deel 34: Het opstaan van een profclub
Deel 35: Het opstaan van een profclub
Deel 36: Mindere resultaten maar een goed fundament (1)
Deel 37: Mindere resultaten maar een goed fundament (2)
Deel 38: De harde kern: de F-side
Deel 39: Epiloog
Deel 40: De aanhang en hun Ajax
Deel 41: De aanhang en hun Ajax
Deel 42: De aanhang en hun Ajax
Deel 43: De aanhang en hun Ajax
Deel 44: De aanhang en hun Ajax
Deel 45: De aanhang en hun Ajax
Deel 46: De aanhang en hun Ajax
Deel 47: De aanhang en hun Ajax
Deel 48: De aanhang en hun Ajax
Deel 49: De aanhang en hun Ajax
Deel 50: De aanhang en hun Ajax
Deel 51: De aanhang en hun Ajax
Deel 52: De aanhang en hun Ajax
Deel 53: De aanhang en hun Ajax
Deel 54: De aanhang en hun Ajax
Deel 55: De aanhang en hun Ajax
Deel 56: De aanhang en hun Ajax
Deel 57: De aanhang en hun Ajax
Deel 58: De aanhang en hun Ajax
Deel 59: Interview met Wim Schoevaart en de heer Hansen
Deel 60: Interview met Ritsert Bosch
Deel 61: Interview met Wim Croese
Deel 62: Interview met Annemarie de Jong
Deel 63: Interview met Evert Kuijt
Deel 64: Interview met Sjaak Swart
Deel 65: Interview met Rob Sloep
Deel 66: Interview met Charles van Kinsbergen
Deel 67: Interview met Nel Koolwijk
Deel 68: Interview met Wil Lases
Deel 69: Interview met Lejo Letchert
Deel 70: Samenvatting
Geef een reactie