18 september 2013
Auteur: Kees Rotgans, Roland de Weert, Gerhard Broers

Voetbal en stadswijken: een verbroken relatie

Titel van een onderzoek aan de Vrije Universiteit door Kees Rotgans, Roland de Weert en Gerhard Broers tijdens het werkcollege sportgeschiedenis door Prof. Dr. Th. Steven.
De periode omvat de jaren ’50 tot ’80.
Het onderzoek bestaat uit 3 delen: de Watergraafsmeer, AJAX en interviews met AJAX-fans.
Met dank aan Gerhard Broers voor het beschikbaar stellen van het resultaat van dit onderzoek.

De aanhang en hun AJAX

Voetbal in de Amsterdamse Watergraafsmeer gedurende de periode 1950-1970.
‘In de sportwereld kenne men geen stand’. Uit ‘Ajax clubnieuws’ 15 februari 1920.
Verstandhouding van de Ajax-aanhang met de andere Amsterdamse clubs 1950-1968 (1).

‘Ontbuurting’.
De diepe val die clubs als buurtclubs als D.W.S., De Volewijckers, Zeeburgia en Blauw-Wit doormaakten tegen het einde van de jaren zestig was de uitkomst van een proces dat Geert Mak in zijn “Kleine geschiedenis van Amsterdam” het proces van ‘ontbuurting’noemde. Deze ontbuurting of ‘verdunning van buurtculturen’, al beschreven in het eerste hoofdstuk, zou tot de jaren zestig aan twee instanties voorbijgaan te weten: de buurtbolwerken van met name de communisten en de sportverenigingen die ook nog vaak per buurt werkten. Deze oude tegenstellingen tussen de verschillende Amsterdamse buurten uitte zich tot diep in de jaren zestig op de tribunes en voetbalvelden in Amsterdam wanneer er in de competitie tegen elkaar gespeeld moest worden.

D.W.S.
Zonder twijfel was van de Amsterdamse clubs D.W.S. de meest geduchte tegenstander van Ajax gedurende de jaren vijftig en zestig. Op de vraag waarom er voor Ajax gekozen werd en niet voor een andere Amsterdamse club geven veel geïnterviewden hun vaak negatieve mening over de club uit Amsterdam-West. De tegenstellingen waren zo groot dat het niet vreemd was dat veel Ajaxspelers in de Watergraafsmeer of in Amsterdam-Oost woonden en niet in andere delen van de stad.

Moord en doodslag.
Charles van Kinsbergen vertelt over de binding tussen de Watergraafsmeer en Ajax: ‘Sjaak Swart had een winkel in Oost. In de Spaarndammerbuurt zouden zijn ramen eruit liggen. D.W.S. en Ajax was moord en doodslag. Je zat soms naast elkaar maar er werd weinig tot niet gesproken. Er zat in die tijd al veel racisme bij D.W.S. Van die kant kwamen ook de eerste racistische spreekkoren. Hun voetbal was altijd op kracht gebaseerd. Als Keizer bijvoorbeeld Flinkevleugel passeerde dan kreeg hij een doodschop. Dan was het oorlog op de tribune. Ajax en D.W.S. werd nooit wat. Dat bleef zo met FC-Amsterdam. Er stapte wel eens een speler over maar dat gebeurde zelden. Het publiek lag elkaar niet. We noemden ze ‘DWSS’ers’of ‘Door Windkracht Sterk’.

Wil Lases wilde als Ajaxsupporter ook niets weten van de club uit de Spaarndammerbuurt: “Daar hadden we niks mee, dat was de afkorting van ‘Dikke Wijven Stinken. Ajax was dan wel niet de club van onze buurt, maar er werd wel met respect over gesproken”. Leo Letchert spreekt over D.W.S. als de ‘zware schapen’. Henk Smit is Ajaxsupporter vanaf zijn geboorte en als hij iets anders genoemd mocht worden dan was dat ‘anti-D.W.S’. Ook Rob Sloep kan zich de slechte verstandhouding nog levendig voor de geest halen: ‘D.W.S. vraten we op’.