18 september 2013
Auteur: Kees Rotgans, Roland de Weert, Gerhard Broers

Voetbal en stadswijken: een verbroken relatie

Titel van een onderzoek aan de Vrije Universiteit door Kees Rotgans, Roland de Weert en Gerhard Broers tijdens het werkcollege sportgeschiedenis door Prof. Dr. Th. Steven.
De periode omvat de jaren ’50 tot ’80.
Het onderzoek bestaat uit 3 delen: de Watergraafsmeer, AJAX en interviews met AJAX-fans.
Met dank aan Gerhard Broers voor het beschikbaar stellen van het resultaat van dit onderzoek.

Nr. 05 – Interview met Evert Kuijt

Evert Kuijt is in 1952 in Amsterdam-Oost geboren. Hoewel hij oorspronkelijk timmerman van beroep was heeft hij tot nu toe gewerkt bij Albert Heijn, uiteindelijk in de functie van Verkoopmanager. Momenteel woont hij in de Max Planckstraat in de Watergraafsmeer.

Echte Ajax-familie
Kuijt noemt zichzelf supporter van AJAX vanaf 1960. Hij komt uit een echte ‘AJAX- familie’. Zijn vader was supporter van het eerste uur en vanaf zijn zesde jaar bezocht hij wedstrijden van AJAX. Vanaf 1970 was hij in het bezit van een seizoenkaart. Hij bezocht alle thuiswedstrijden, veel uitwedstrijden, de Europa Cupwedstrijden, bekerduels, en gedurende de jaren ’70 alle trainingen. Dat kon omdat hij in Diemen werkte en samen met zijn collega Ruud gedurende de middagpauze naar De Meer ging om de trainingen te volgen. Als er trainingen waren in het Amsterdamse Bos probeerde hij daar ook bij aanwezig te zijn.

Voordat hij een seizoenkaart had kwam hij regelmatig het stadion binnen via zijn buurman die suppoost was. Tegen betaling van ‘een piekie’ kwam hij het stadion binnen.

Herinneringen
‘Bij de wedstrijd tegen Liverpool kwamen we het stadion binnen via de wielrennerstunnel Noord. Het was de wedstrijd waar voor het eerst een supporter het veld opkwam. Het was ook de eerste keer dat de rellenbrigade het veld op moest’.

Kuijt bezocht dus al met al zo’n 25 tot 35 wedstrijden per jaar. Het Olympisch Stadion werd bereikt met de brommer en na de helmplicht met de bus. Het stadion in de Meer werd bezocht met de auto.
Zoals gezegd was voetbal in de familie Kuijt een mannelijke familie-en-vrienden- aangelegenheid. De wedstrijden werden bezocht met de schoonvader en vader, een zwager en een buurman. Er was ook contact met Molukkers uit Tiel die naar Simon Tahamata kwamen kijken. Dan spreken we in middels over eind jaren ’70 begin jaren ’80. Over het algemeen bestond deze groep supporters uit mannen uit Amsterdam Oost/Watergraafsmeer.

Geen actief lid
Kuijt was geen actief lid van AJAX. Dat was niet mogelijk. Feestavonden, klaverjassen, biljarten e.d. werden niet in georganiseerd clubverband gehouden. Dat wil echter niet zeggen dat er buiten het voetbal om niets gebeurde:

Afspraken werden telefonisch gemaakt. We hadden bij ons thuis al snel telefoon. Na de wedstrijd gingen we op zondagavond biljarten in ‘De Poort van Muiden’. Dat deden we met een oom, een neef en mijn zwager. Voor tien uur moesten we thuis zijn om naar ‘Sport in Beeld’te kijken. Dan werd de werdstrijd nog eens op TV bekeken.

De komst van de TV en de sportjournalistiek had volgens Kuijt direct invloed. Met name de wedstrijden van Real Madrid kan hij zich nog goed voor de geest halen.

Er waren tijdens voetbalwedstrijden altijd veel mensen over de vloer omdat niet iedereen een TV had. Moeder had het op een gegeven moment gehad met iedere zondag sport op TV. Daarom is er in 1968 een tweede TV gekocht. Naast de TV was er de radio met Theo Koomen en natuurlijk de krant. Op maandag hadden we twee kranten: Het Parool en Sport en Sportwereld, een blad dat alleen op de maandag uitkwam.

Volgens Kuijt had de komst van de TV niet tot gevolg dat de mensen niet meer naar het stadion gingen. Hij vermoedt zelfs dat de TV een stimulans was voor veel mensen om naar een wedstrijd te gaan.

Betaald voetbal
De invoering van het betaald voetbal in 1954 was voor zijn tijd. De veranderingen van semi-betaald naar prof is hem in de jaren ’60 niet opgevallen. ‘Ze hadden in die tijd allemaal een sigarenwinkel’.

Toch bestond er wel degelijk binding tussen club en buurt. In de jaren ’60 woonden veel spelers in Oost of de Watergraafsmeer.

Bertus Hoogland bijvoorbeeld woonde bij ons op de hoek. We kwamen regelmatig in zijn patatzaak en later in de sigarenwinkel en praatten natuurlijk altijd over voetbal. Ook bij Sjaak Swart kwam ik regelmatig in de zaak’.

De stadsrenovaties en de komst van allochtonen hadden volgen Kuijt geen invloed op de supportersaanhang van AJAX. De meeste mensen bleven in hun buurt wonen. Zelf vertrok hij begin jaren ‘80 naar de Watergraafsmeer.

“Ik moest voor een soort ballotagecommissie verschijnen. Als je inkomen goed was en je was blank dan mocht je in de Watergraafsmeer komen wonen.Van de komst van allochtonen heb ik niet zoveel meegemaakt.”

Spel is veranderd
Het spel is volgens Kuijt in de loop der jaren veranderd. ‘Veel harder, meer pressie, veel op de man’.
Waarom AJAX een topclub is geworden en andere clubs niet? Kuijt denkt dat Michels het verschil maakte samen met Cruijff en diens schoonvader Cor Koster. Die laatste zorgde voor betere financiele voorwaarden en verzekeringen. De omslag kwam na de verloren finale in 1969. Na dit keerpunt werd AJAX voor het eerst een professionele club.

Supportersgeweld
Vanaf 1978 begon Kuijt de wedstrijden van AJAX minder frequent te bezoeken. Als reden gaf hij aan het supportersgeweld. Vóór die tijd vond hij naar eigen zeggen geen enkele hinder (geen godsdienst) bij het uitoefenen van zijn hobby:
“De eerste keer controle kan ik mij nog wel herinneren. Het was eind jaren ’60 bij een wedstrijd tussen AJAX en Man.United. De politie liet ons ‘goede avond’ zeggen bij de ingang om te voorkomen dat er Engelse supporters in een Nederlands AJAX-vak kwamen. Verder heb ik nooit last gehad.”

“Toch”, zo vertelde Kuijt, “heeft de agressie uiteindelijk gezorgd voor een afname van het aantal bezoeken en het uitdragen van de liefde voor zijn club”. Zo lag in het verleden zijn auto vol met AJAX-attributen waaronder een door zijn vrouw gemaakt mini-shirt van nummer 12 Horst Blankenburg dat met handtekening van de speler aan de spiegel hing. Na agressie tijdens een bezoek aan Eindhoven heeft Kuijt de AJAX -attributen uit zijn auto verwijderd.

Definitieve breuk
Een definitieve breuk kwam tenslotte door de verhuizing van de Meer naar de Arena in Zuid-Oost. Kuijt zegt geen enkel gevoel meer te hebben bij dit stadion. Hij is er een enkele keer nog geweest maar niet meer dan tussen de vier tot zes keer per jaar. Zijn vader heeft de Arena nooit van binnen gezien. ‘De roltrappen kwamen te laat voor hem, hij heeft het stadion van zijn club nooit meer gezien’.