02 – De Annahoeve, herinnering aan een tijd die voorbij is

31 december 1849 – 1 januari 2013

Auteur: Jo Haen Vertellers: Kees Oostenrijk (1943) Geboren in de Watergraafsmeer, van beroep drogist en Ko Oostenrijk (1946) Geboren in Amsterdam (Watergraafsmeer). Van beroep ondernemer.

Op de Kruislaan midden in het Science Park is de Annahoeve de laatste herinnering aan de vele boerderijen in de Watergraafsmeer.

Al in 1816 stond hier een boerderij, Landlust geheten. In 1850 erfde Anna van den Broeke, minderjarige dochter van wijlen Hendrick van den Broeke Uyt den Bogaard, de boerderij en kreeg toen de naam Annahoeve.

Geweldige jeugd
In 1901 werd de boerderij verbouwd. Tot 1941 was Cornelis Verschuur de pachter, daarna trouwde zijn dochter Alida met Nicolaas Cornelis Oostenrijk en namen zij de boerderij over. Hun 3 zonen Ko, Kees en Nico groeiden op op de boerderij en hadden daar een geweldige jeugd. Er waren 32 melkkoeien, wat jongvee o.a. 10 pinken en 7 kalveren. De melk werd ’s morgens om 7 uur opgehaald. De melkrijder, die ook de melk bij de verderop gelegen boerderijen ophaalde, was kwaad als de bussen niet op tijd aan de weg stonden. Ook werden er varkens gehouden, maar omdat dat zo stonk en ratten aantrok stopte boer Oostenrijk daarmee en ging in plaats daarvan over tot het houden van schapen.

Brongas als brandstof
Brongas uit de brongasketel zorgde voor brandstof bij het koken. Als het vlammetje te klein werd moest er gepompt worden om meer druk te krijgen. Het water onder de bron werd gebruikt als koelwater.

De 2e Wereldoorlog
Gedurende de gehele 2e Wereldoorlog, zo vertellen Ko en Kees, hadden hun ouders 2 onderduikers in huis. Onder de mestvaalt had men een schuilkelder gemaakt. Er kwamen veel mensen aan de deur om melk te kopen. Een van de onderduikers (!) stond bij het hek en bepaalde wat ze moesten betalen. Mensen met een stropdas moesten meer betalen dan de anderen. Aan hen werd minder makkelijk melk verkocht.

Er kwam ook regelmatig een NSB-er melk halen. Het was niet bekend, dat hij een NSB’er was Hij was zeer vriendelijk, dat had waarschijnlijk met de melkleverantie te maken. Het was wel even schrikken, toen hij op de Middenweg door de ondergrondse werd doodgeschoten. Het kwam ook voor ,tijdens de hongerwinter van 1944, dat mensen, door de honger gedreven, ’s nachts een koe uit de wei stalen en die ter plekke slachtten. Men liet toen iemand ’s nachts rondlopen om de boel in de gaten te houden. Regelmatig aten er 13 à 14 mensen ’s middags mee, als vader thuiskwam van de markt was het eten soms al op, dan at hij maar een snee brood.

Kuilgras
De jongens moesten in hun jeugd meehelpen met het uitmesten van de pinken- en kalverenstal. Een gedeelte van het gras werd ‘ingekuild’ voor kuilgras wat nogal stonk. Zelfs je kleren roken ernaar. Soms stopten de jongens wat kuilgras onder het zadel van een fiets van vriendjes, die op de boerderij kwamen spelen. Die begrepen er niks van dat bij thuiskomst alles vreselijk stonk. De jongens moesten ook meehelpen met strontslechten en koeien melken.

Gelderse rijpaarden
Tractoren zijn er nooit gebruikt. Al het werk werd gedaan met behulp van 3 Gelderse rijpaarden, waarvan er een de Mof genoemd werd, voor de maaimachine liepen 2 paarden. Moeder Alie was dol op paardrijden. Ze deed zelfs mee aan dressuurwedstrijden en heeft menige prijs gewonnen. Zij is zelfs kampioen van Noordholland gewweest en 2e van Nederland in de middel zware dressuur.

Broer Nico
Broer Nico, de jongste zoon, is helaas op 17-jarige leeftijd verongelukt toen hij met zijn Puchbrommer waarschijnlijk met zijn borst tegen een lantaarnpaal gevallen is. Niemand was erbij. Het gebeurde op 4 oktober 1969. Dit was voor het gezin Oostenrijk een zware klap

Boerderij verkocht aan de gemeente
In 1963 werd de boerderij aan de gemeente verkocht en begon de universiteit van Amsterdam met de bouw van 4 laboratoria voor de biologische faculteiten dierfysiologie. Andere wetenschappelijke instituten volgden. Tegenover de boerderij was het kernfysisch laboratorium van Professor Kistemaker. Het verhaal gaat dat er in de sloten rondom het Laboratorium en bij de boerderij kikkers met meer dan 5 poten en meerder hoofden zijn gevonden. Men suggereerde, dat dit kwam door het lozen van het afva water. Bewijs is echter nooit geleverd. De koeien dronken het water uit de sloot, maar in de melk is nooit iets vreemds aangetroffen.

Bewakingscontrole
Tot 1970 werd er nog geboerd, waarna vader en moeder nog tot 1994 op de boerderij hebben gewoond. Vader maakte zich verdienstelijk voor de universiteit van Amsterdam, waar hij bewakingscontrole deed. Mede daardoor konden zij blijven wonen op de boerderij. Hij liep geregeld met een pieper op zak.

Professor Kistemaker kind aan huis
De boerderij werd een zoete inval voor mensen van de universiteit. Prof. Kistemaker was kind aan huis en kwam regelmatig op de koffie en/of thee. Professor Bianchi van erfelijkheidsleer was hun beschermheer. Hij heeft er voor gezorgd dat ze op de boerderij konden blijven wonen. Ali en Klaas Oostenrijk hadden een grote moestuin en practisch iedereen die langs kwam ging weg met groente uit de tuin. Op een gegeven moment vonden ze soms vreemde planten in de tuin, die achteraf wietplanten bleken te zijn! De studenten maakten daar gebruik van.

Vruchtgebruik
In 1994 zijn ze naar Diemen verhuisd, niet gedwongen, zoals vaak wordt gedacht. Het was beter i.v.m. de gezondheidstoestand van vader Klaas. Hij is in 1997 overleden, 83 jaar oud. Moeder is 93 jaar geworden. De boerderij werd niet meer door hen bewoond, zij hadden echter nog wel het vruchtgebruik van enkele hectaren land. Daar liepen toen veel paarden. Ali ging iedere dag naar de boerderij om te kijken of alles in orde was met de paarden

Vanaf 1994 tot vandaag de dag zit er anti-kraak in het woongedeelte van de oude boerderij. De stal heeft ook wel eens als expositieruimte gediend.

Café-Restaurant Polder
Volgens Kees heeft de gemeente al teveel uitgegeven aan onderhoud en renovatie. Hij had het niet erg gevonden als ze de boerderij zouden hebben afgebroken. Vanaf 1994 h anti-kraak in het pand gezeten. Naast de boerderij was een aantal jaren restaurant Café Restaurant Polder in een tijdelijk onderkomen gehuisvest totdat op 28 juli 2016, nadat aan alle formaliteiten en bureaucratie was voldaan, men in de boerderij zijn intrek kon nemen.

Anno 2013 is er van het landelijk gebied op dit gedeelte van de Kruislaan niets meer over. Het staat vol met gebouwen van de UvA. Alleen de Annahoeve herinnert nog aan een tijd dat de Kruislaan landelijk gebied was.

—————————————-

Op 18 december 1958 vond er vlak voor de boerderij een moordaanslag plaats. Het verhaal hierover kunt u lezen bij : Moordaanslag bij de Annahoeve op de Kruislaan

Onder de onderstaande informatie over het boek Boerderijen in de Watergraafsmeer staat een lijst met alle verhalen uit het boek, die op deze site staan.

Bovenstaand verhaal is afkomstig uit mijn boek
Boerderijen in de Watergraafsmeer – Van Anna Hoeve tot Vergulden Eenhoorn.

Verkrijgbaar voor € 19,20 bij Linnaeus Boekhandel – Middenweg
of bij Jo Haen vriendenvanwatergraafsmeer@gmail.com

Onderstaand de lijst met linken van de verhalen uit het boek

01 – Boerderij Voorheen, Kruislaan 350/hoek Ooster Ringdijk
02 – De Annahoeve, herinnering aan een tijd die voorbij is
03 – De Vergulden Eenhoorn
04 – Melkboer Prins van de Vergulden Eenhoorn
05 – Bij opa Gerrit Kars in de Vergulden Eenhoorn
06 – Boerderij Pavonia, Ooster Ringdijk 15
07 – De laatste boer in de Watergraafsmeer, Schagerlaan
08 – Hofstede Winterbouw Ooster Ringdijk 74
09 – Boerderij Egassan Ooster Ringdijk 75
10 – Boerderij de Waterhond Ooster Ringdijk 100
11 – Boerderij Voorland Ooster Ringdijk 110
12 – Boerderij de Meerhoek Ooster Ringdijk 140
13 – Boerderij Middenmeer Middenweg 333
14 – Boerderij Goed Genoeg Middenweg 261
15 – Boerderij Meerlust, Middenweg 86-88
16 – Boerderijtje van David Slagt
17 – Boerderij Meergenoegen Kruislaan 4
18 – Boerderij Meergenoegen Kruislaan 120
19 – Boerderij De Jonge Zaaijer Weesperzijde 225 (was 42)
20 – Boerderij Rust na Onrust Duivendrechtsekade 20