Beklimming van de toren van de Hofkerk

14 juni 2025
Auteur: Jo Haen

Open Torendag – ook de Hofkerk deed mee
In het kader van Open Torendag op 14 juni 2025 konden 35 torens in Amsterdam worden beklommen. Stichting Amsterdam 750 had deze dag opgenomen als één van de hoogtepunten van 750 jaar Amsterdam.
Bij die 35 torens behoorde ook de Hofkerk op het Linnaeushof. Het werd georganiseerd door Bert Hilhorst, Paul van der Elst en Wim Nypels. Op de hoogste verdieping was een speciaal platform opgericht, daar hadden Bert en Henny Steggerda voor gezorgd, zodat de bezoekers vanuit de galmgaten een prachtig uitzicht hadden over het Linnaeushof en de Watergraafsmeer.

Beklimming op eigen risico
Elk uur, van 10 tot 16 uur was er een rondleiding. Ik besloot ook eens de WGM vanuit de hoogte te gaan bekijken en sloot me aan bij de laatste groep om 16.00 uur. Beneden bij de ingang van de kerk werd ik verwelkomd door een vriendelijk ontvangstcomité , waaronder Elly en Frans Woortmeijer. Het was eerst zeer rustig, er was al een groep naar boven, maar om 4 uur stond er toch een grote groep, vooral jonge ouders met kinderen, klaar om te toren te gaan beklimmen. Er werd vooraf gezegd dat de beklimming op eigen risico was en dat de parochie niet aansprakelijk was voor zaken die misgaan. En dat de trappen moesten beklommen worden met het gezicht naar de trap toe en met voldoende ruimte tussen de klimmers.

Het was goed dat ze ons gewaarschuwd hadden want het waren bepaald geen makkelijke trappen, al kwam iedereen ongedeerd op de eerste verdieping. We kregen uitleg over de werking van de klokken, die we later op de bovenste verdieping konden bekijken. Hoe de klok werkte, zodat ieder uur de klok automatisch luidde om het hele uur aan te geven. Er werd gevraagd of er een sterke jongen tussen de beklimmers was. Hij mocht op een knop drukken, waarna er een klok begon te slaan.

De Antonius, Johannes en Theodorusklok
Nog een verdieping hoger, na weer een steile beklimming, konden we de 3 klokken aanschouwen. Indrukwekkend. Ze hadden alle 3 een naam: Antonius (Canta, kerkmeester) , Johannes (Busch, pastoor v.d. Martelaren van Gorcum) en Theodorus (Zoetmulder, pastoor v.d.Martelaren van Gorcum). De namen stonden op de klokken met nog wat informatie erbij.

“Die klokken zijn niet van mij, niet van de parochie, maar van God!
Bij de bevrijding op 5 mei 1945 waren dit de enige klokken die in de stad luidden. Hoe kwam dat? Waren niet alle kerkklokken geroofd door de Duitsers om als kostbaar brons te worden gebruikt voor de Duitse oorlogsindustrie? Dat de Martelaren, zoals we de kerk kortweg noemden, zijn klokken nog had hadden we te danken aan die eigenwijze en lastige pastoor Zoetmulder. In 1939 liet de Rijksinspecteur voor Bescherming van Schatten van Kunst en Wetenschap een inventarisatie maken van alle klokken in Nederland. Maar daar kenden ze Zoetmulder niet! Die zei: “Die klokken zijn niet van mij, niet van de parochie, maar van God! Ze worden dus níet geïnventariseerd.” In juli 1942 gaf Seyss-Inquart het bevel om, met die inventarisatie in de hand, alle klokken uit de torens te halen. De bisschoppen protesteerden fel maar vergeefs. Dat de Martelaren ook klokken had wisten de Duitsers dus niet! Bovendien zijn ze vanaf de straat niet te zien. De monumentale klokken en carillons in de stad werden gespaard, de andere kerkklokken geroofd, behalve die op de Linnaeushof! Terecht dat er een klok naar pastoor Zoetmulder genoemd is!

Prachtig geluid van Antonius
Bert Hilhorst gaf, staande naast de grote klokken, tekst en uitleg. Heel interessant uiteraard, maar natuurlijk vond iedereen het het leukst om, op het plateau staande, door de galmgaten de omgeving te kunnen bekijken. Prachtig, zoals het Linnaeushof er vanuit de hoogte uitzag.

Er was al voor gewaarschuwd, maar toch schrok iedereen van het geluid van klok Antonius, toen die vlak naast ons begon te luiden. We stopten onze vingers in onze oren. Maar het was een prachtig geluid. En een mooie afsluiting van de rondleiding. Met dank aan de mensen van de Hofkerk, die dit mogelijk hebben gemaakt.