Petra Te Boekhorst-van Doorneveld Ik heb nog een foto van de A1 van JOS. De trainer was Rinus Michels en de leider mijn vader Rinus van Doorneveld. Was eind 50er jaren. Ria Evertse Ik zie Jos Dijkstra , Hannes van Eikeren , René Parree Peter Hendriks Ik meen Hayo Krabbenbosch te herkennen. Moet omstreeks 1958 zijn. Joke van Eikeren Ik zie ook Bart Bregman Gerrit v,Genugte,Frank Niesen. Marja Parree Bart Bregman, Jan van Nugteren
Team A1 – trainer Rinus Michels – eind vijftiger jaren – Foto: Petra Te Boekhorst-van Doorneveld – alle rechten voorbehouden
Een verdwenen oorlogsmonument van de Amsterdamse voetbalclub JOS Watergraafsmeer blijft door Henk Hofstede voor altijd bestaan. Deel 2 van een maandelijkse serie over de sporen van de Tweede Wereldoorlog in de Nederlandse sportwereld.
Foto: ANP – Henk Hofstede (rechts) vormt met drummer Rob Kloet (links) en toetsenist Robert Jan Stips de band The Nits. ‘J.O.S. Days’ is een van hun grotere hits.
Na de Tweede Wereldoorlog werden er duizenden oorlogsmonumenten opgericht in Nederland. Op de website van Nationaal Comité 4 en 5 Mei zijn er meer dan 3900 verzameld, waaronder enkele tientallen van voetbalclubs. Ook de voetbalwereld werd immers zwaar getroffen met 2212 dodelijke slachtoffers onder de KNVB-leden. Sommige van die voetbalmonumenten staan 75 jaar later nog steeds centraal in het clubleven, waar andere zijn vergeten.
De Amsterdamse voetbalclub JOS Watergraafsmeer bestaat volgend jaar precies een eeuw, opgericht in de Wetbuurt. Zanger en tekstschrijver Henk Hofstede van The Nits heeft er een deel van zijn leven doorgebracht. “Opa Hofstede was één van de oprichters. Ik ging elke zondag als er een wedstrijd was, samen met mijn vader en zijn broers. Mijn neven speelden er ook, net als veel jongens uit de buurt. Het was een echte wijkclub.”
Het was vanzelfsprekend dat ook Hofstede lid wilde worden. “Iedereen moest wel eerst aan een proefwedstrijd meedoen. Begin jaren zestig speelde ik daarom ook zo’n wedstrijd, maar ik kwam er niet doorheen. Dat was heel uitzonderlijk, dus ik moet echt slecht zijn geweest. Zo was ik wel de eerste in de familie die de ketting vanaf mijn opa doorbrak.”
Ineens was het monument weg
In 1935 verscheen op het clubterrein een monument wegens het vijftienjarige bestaan, ‘door bijdragen van leden en donateurs’, zoals de KNVB meldde in het ‘Voetbaljaarboek’. Een jaar later begon JOS Watergraafsmeer met het Steentoernooi als seizoensopening voor de Amsterdamse clubs uit de derde en vierde klasse. De naam verwees naar het monument, waarin jaarlijks de naam van de toernooiwinnaar werd gebeiteld.
Foto: JOS-Watergraafsmeer – JOS Oorlogsmonument voorheen TABA veld op het Drieburgpad
Tijdens de oorlog kwamen drie clubleden om het leven, net als drie mensen uit de Wetbuurt. Hun namen werden toegevoegd aan het clubmonument op twee stenen plaquettes, dat verder werd uitgebreid met trapjes. In 1947 werd het onthuld, vermoedelijk begin mei.
Zowel voor de club als de Wetbuurt was het een belangrijke plek tijdens de Dodenherdenking. Hofstede was toen nog een kind, hij gebruikte het monument vooral om er te spelen. “Ik verzon dan dat één van die mensen op het oorlogsmonument Henk heette, net als ik. Terwijl ik nooit heel precies naar die namen heb gekeken.”
Bij een tijdelijke verhuizing van JOS in de jaren zeventig nam voetbalclub TABA de velden over. In 1976 was het monument opeens verdwenen. “Wie daarvoor opdracht heeft gegeven, is tot op de dag van vandaag onduidelijk”, aldus de huidige clubvoorzitter Joop Vlug. “Navraag leverde niets op.” Het is nooit meer gevonden en nog steeds weet niemand wat er is gebeurd. In 1999 bood TABA zijn excuses aan.
Mislukte proefwedstrijd
Hofstede legde in 1988 zijn herinneringen aan het monument vast in ‘J.O.S. Days’, een lied waarin hij zijn mislukte proefwedstrijd combineerde met het oorlogsverleden van de club. “Ik ben erover gaan schrijven, toen ik werkte aan het album ‘In the Dutch Mountains’. Bij het oorlogsmonument maakte ik zo de koppeling tussen de kleine wedstrijd die ik verloor en het grote gebeuren van de oorlog.”
I see one name again He had my age and my first name He thought he would win like in his J.O.S. days
Inmiddels is het clubtraditie dat ‘J.O.S. Days’ wordt gedraaid als het eerste elftal van JOS Watergraafsmeer bij een thuiswedstrijd het veld betreedt. Hofstede: “Dat vind ik echt te gek. Het is bijna een revanche. Dat ik er niet mocht spelen, maar dat ik toch ergens op het veld terecht ben gekomen. Zo ben ik toch onderdeel geworden van de club.”
In de Nederlandse sportwereld zijn nog steeds sporen te vinden van de Tweede Wereldoorlog. 75 Jaar na de Bevrijding onderzoekt sporthistoricus Jurryt van de Vooren deze nalatenschap, zoals monumenten, gedenkstenen en soms zelfs een lied. Tips zijn welkom: jurryt@sportgeschiedenis.nl
Interview met Joop Vlug, voorzitter JOS/Watergraafsmeer.
De voetbalcarrière van Joop is begonnen op 9-jarige leeftijd. (Je moest toen eigenlijk 10 jaar zijn om te mogen voetballen bij een club). Hij zat daarvóór bij de padvinderij maar hij wilde liever voetballen. Een vriend van zijn vader, Frans van Tienhoven, die een sigarenwinkel had in de Fahrenheitstraat, had connecties met J.O.S. En zo ben ik daar terechtgekomen.
JOS/Watergraafsmeer mag zich weer Hoofdklasser noemen. De ploeg van Cor ten Bosch won in de nacompetitiefinale met 3-1 van Leonidas. Pas in de verlenging werd er afstand genomen van de Rotterdammers, die het duel met negen man eindigde.
Foto: Mario Wormhoudt
‘Heb je weleens een trainer meegemaakt met zoveel prijzen?’, vroeg iemand toen het interview met Cor ten Bosch net ten einde was. Het is een feit: elke club onder zijn leiding werd kampioen of promoveerde. De twee meest recente voorbeelden haalde Ten Bosch ook aan tijdens de voorbereiding: met Breukelen gepromoveerd in een nacompetitie met 21 ploegen en bij RODA’23 werd het karwei afgemaakt tegen een ploeg (Schoten) waar eerder dat seizoen nog met 7-0 van verloren werd. “Het is allemaal niet makkelijk of een trucje van 1+1=2. Het is heel hard werken.”
Op het veld van De Meern moest er verlenging aan te pas komen om een winnaar te bepalen. Na negentig minuten stond er een 1-1 stand op het niet werkende scorebord. In de veertiende minuut opende Assad El Harti namens Leonidas de score en op slag van rust trok Hanne Hagary de stand gelijk. Aan die 1-1 zat een luchtje van buitenspel toen hij een indraaiende voorzet van Raymond Fafiani controleerde en achter keeper Joao Almeida schoot.
Foto: Mario Wormhoudt
Ook in de tweede helft lukte het JOS/Watergraafsmeer, waar meerdere spelers hun eigen niveau niet haalden, niet om het verschil te maken. De Amsterdammers mochten zelfs doelman Colby Harmon danken dat hij een penalty van El Harti pakte. Aan de andere kant had Hagary de winnende treffer op zijn schoen. De paal stond dit echter in de weg. “Ik was geen minuut bang. Leonidas heeft een aardige ploeg, maar wij hebben een betere. Als iedereen bij ons zijn stinkende best doet, hebben wij echt een goed team.”
In de verlenging kwam dat ook naar boven, al kon Leonidas ook weinig tegengas meer bieden. Dat had mede te maken met een slechte arbitrage. Een rode kaart voor Tsanislav Tsankov (natrappen) was overduidelijk, maar de rode prent voor Carlos Ramos (vermeende slaande beweging die alleen door de assistent-scheidsrechter werd waargenomen) niet. Met negen tegen elf was het eigenlijk een ongelijke strijd. Door een rake penalty van clubtopscorer Malcolm Esajas en een late treffer van invaller Stefan Schipper liep JOS uit naar een 3-1 zege.
Ten Bosch bracht de Amsterdammers in zijn eerste seizoen terug naar de Hoofdklasse. “JOS werd een beetje de Poulidor (bekende wielrenner, red.) van de eerste klasse: steeds net niet”, zegt Ten Bosch. “Je moet op een gegeven moment voor jezelf uitmaken: kan ik het of niet? Met deze groep kunnen wij het en dat was voor mij ook de uitdaging. Bij een club die ik al jaren ken, en waar mensen zitten die ik een warm hart toedraag, ben ik blij dat het mij gelukt is. Dat maakt het toch iets speciaals.”
Het gelukkige huwelijk tussen Cor ten Bosch en JOS/Watergraafsmeer wordt met één jaar verlengd. De oefenmeester verlengde onlangs zijn contract bij de koploper van de zondag eerste klasse A, waarmee hij voor zijn tweede seizoen gaat bij de Amsterdammers.
Enkele weken viel het zijn vrouw op dat Ten Bosch weer écht zin had in het trainen. Niet dat het de afgelopen jaren niet zo was, maar de oefenmeester zit op zijn plek in Amsterdam-Oost. Een duidelijk voorteken om te blijven. “Het is een ouderwetse, gezellige en ambitieuze vereniging. Ik heb een heerlijke spelersgroep met een mix van jonge jongens en dertigers. Dat klikt heel erg goed. Het niveau is behoorlijk hoog. We staan er natuurlijk goed voor en je weet: als je wint, heb je heel veel vrienden. Dan is iedereen tevreden.”
Zo ook het bestuur. Vrij snel waren ze eruit om nog een jaar met elkaar door te gaan. JOS/Watergraafsmeer staat bovenaan, stevent af op promotie naar de Hoofdklasse en zit bij de laatste 32 van de districtsbeker. De rekensom is ook voor Ten Bosch snel gemaakt. “De selectie is tevreden, de opkomst is goed, de sfeer ook. Dan hangt het van mij af of ik het nog leuk vind. Ik ben heel blij met de club. JOS ademt voetbal. We hebben een twaalfde man, dat zijn allemaal oudere mensen die al jaren bij JOS lopen. Het zou heel mooi zijn als we dit jaar promoveren.”
Daarvoor werd de basis gelegd tijdens een trainingskamp in Breda. De Amsterdammers oefenden afgelopen weekend tegen Hoofdklasser Achilles Veen (1-1). Op zaterdagavond werd ook de binnenstad bezocht. “Hadden we bijna een hele kroeg voor onszelf”, weet Ten Bosch nog. “Het begon heel rustig en op een gegeven moment pakte de een na de ander de microfoon en ging zingen. Dan is het één groep. Donker, licht, geel, blauw; het is een team. Dat is het leuke, daar geniet ik van.”
Twee weken geleden, na de zege op AGB, deelde Reggie Schaap het wedstrijdverslag op Facebook. Daarin tagde hij Tom Verhoek, vorig seizoen assistent-trainer van JOS/Watergraafsmeer, met de mededeling dat hij op schema loopt. Zonder Schaap liep de zondag eersteklasser vorige week bij DSOV averij op (5-2), tegen Zeeburgia revancheerde JOS zich op overtuigende wijze van de misstap: 0-5.
Foto’s Mario Wormhoudt
Het taggen van Verhoek is vorig seizoen ontstaan. Elke week als hij een doelpunt maakte of assist gaf, deelde hij dit op zijn sociale kanalen met de hashtag #opschema. Totdat het even iets minder liep bij Schaap. “Tijdens de training kreeg ik op mijn donder van Tom en Roy (van der Mije, red.) omdat ik niet meer op schema liep. Nu gaat het weer beter en dan tag ik Tom even om hem te plagen”, legt Schaap uit. “Dat schema, onze doelstelling, is kampioen worden. Daar werken we keihard voor. En mijn schema? Meer doelpunten (10) en assists (15) dan vorig seizoen.”
Foto’s Mario Wormhoudt
Met één doelpunt en twee assists deed Schaap daarvoor uitstekende zaken. Vooral in de eerste helft kon hij zich in een speeltuin wanen, zoveel vrijheid kreeg hij om zijn acties te maken. De linksbuiten stond aan de basis van de 0-4 voorsprong bij rust. Na achttien minuten haalde hij de achterlijn, om klaar te leggen voor Malcolm Esajas, en enkele minuten later stelde Schaap middenvelder Kevin Huijsman in staat de 0-2 achter doelman Jurgen Belfor te knallen.
“Ik pakte mijn boekje, wilde opschrijven dat we de eerste twintig minuten goed doorkwamen en prompt viel het eerste doelpunt. Daarna vlogen ze er achter elkaar in.”, blikte Zeeburgia-trainer Bert Blank terug. “JOS voetbalde slimmer. Aannemen, spelen. Maximaal drie keer raken. Wij brachten meer de bal, waren aan het taxiën. Dat moet er gewoon uit.” Het grootste voorbeeld van het verschil tussen zijn ploeg en de bezoekers, was de trage omschakeling bij de 0-3. Een hoekschop van Zeeburgia werd uitverdedigd, Malcolm Esajas stuurde Richmond Bossman met een prachtige lange bal diep en hij legde klaar voor de meegelopen Davey Claus.
Foto’s Mario Wormhoudt
De koek was vervolgens nog niet op voor JOS/Watergraafsmeer, want in de dertigste minuut maakte Malcolm Esajas, na goed voorbereidend werk van Raven Bergwijn, zijn tweede van de middag en de 0-4. Net als tegen AGB werd in een tijdsbestek van (ruim) tien minuten het verschil gemaakt. “Ik ga geen namen noemen, ik ga niemand dingen verwijten, maar er zijn foutjes gemaakt.” Ook de 0-5 was immers een persoonlijk fout. Belfor liet de bal uit zijn handen glippen en Schaap pakte dit cadeautje maar al te graag uit. “Ik wil niemand de schuld geven. We zijn een team en met elkaar hebben we dit resultaat om ons oren gekregen.”
Foto’s Mario Wormhoudt
JOS/Watergraafsmeer heeft zich met zes punten uit de eerste drie wedstrijden in de top van de ranglijst gemeld, achter de foutloze koploper Boshuizen. Zeeburgia is nog altijd puntloos. Daar wordt over gesproken in de kleedkamer, maar Blank raakt niet snel in paniek. “Het zijn weer leermomenten. Er zijn andere zwakke broeders waar wij de punten tegen moeten halen. We hebben een jonge ploeg. Ja, ik moet het niet iedere week herhalen, maar het is pas het begin van de competitie. Ik zie verbeterpunten en ik zie ook verbetering.”
