De oprichting was op 23 mei 1909.
Een groepje van tien jonge jongens, ze waren niet ouder dan een jaar of zeventien, achttien: Coen, de jongste van het gezelschap was pas 14. Zij besloten een “echte” club op te richten.
Deze grondleggers waren: Gerrit van Weeren, Piet van Weeren, Reindert Land, Hein Noorlander, Nelis Noorlander, Gijs Boom, Piet Dirkzwager, Maarten Tanis, Coen Rodenburg en Kobus Kreugel.
15 mei 1959 – Alle rechten voorbehouden
Veel amateurclubs herdenken op 4 mei de leden die hen tijdens de Tweede Wereldoorlog ontvielen. Zo ook a.v.v. Tot Ons Genoegen (TOG) in Amsterdam-Oost-Watergraafsmeer waar een klein monument 73 jaar na de bevrijding zorgt dat zij niet worden vergeten.
“Het monument was er bijna niet meer geweest”, zegt ere-voorzitter Toon Molenaar (86). Hij zit met zijn op een bankje naast de kantine. De Nederlandse vlag rust halfstok langs de mast. Daarnaast in de schaduw is een steen in de grond gemetseld met de namen van de vier TOG-leden ‘die ons in de bezettingstijd 1940/45 op brute wijze ontvielen. A. Kroonenberg; B. Kroonenberg; J. van Dijk en A. Bakker.’
Steenhouwer
“Oorspronkelijk stond de steen rechtop maar in 2013 hebben onverlaten hem vernield”, zegt Molenaar. ‘Wie doet nou zoiets?’, vraagt hij zich nog altijd af. “Een gepensioneerde steenhouwer las hierover en heeft met de brokken steen ons monument in ere hersteld.” Maar voor de zekerheid ligt de steen nu dus vast in de grond. De letters zijn mooi bijgewerkt door Theo Schoumans. Langs het paadje zijn bloemetjes geplant.
Erevoorzitter Toon Molenaar en samen met vrouw
Molenaar is trots op de betrokkenheid van zijn club bij de dodenherdenking. Tot 2017 hield hij zelf altijd een toespraak, maar die rol heeft hij overgedragen aan voorzitter Pelle Aardewerk. “De jaren gaan tellen, maar het is ook goed dat de nieuwe generatie het overneemt.” Daarmee is de herdenking gewaarborgd, wil hij maar zeggen. Die gedachte heeft voorzitter Aardewerk ook. “De krans wordt straks gelegd door drie generaties Mol: Eric, Bas en Eelco. Zo geven we niet alleen de vrijheid door, maar laten we ook zien dat we nooit zullen vergeten.”
Marineblauw-wit bloed
Niet vader Eric (91), maar zoon Bas is de reden dat er marineblauw-wit bloed door de aderen van de familie Mol stroomt. “Bas kon kiezen tussen OVVO (Op Volharding Volgt Overwinning) en TOG. Bij OVVO kreeg hij geen bal en dus werd het TOG.” Zo kan het gaan. Vader Eric wordt zijn trouwste supporter, volgt hem overal en raakt verweven met de club. Bas: “Een echte arbeidersclub met zijn wortels in de Indische Buurt, uit de tijd dat iedereen nog CPN of PvdA stemde. Dat ging er met de paplepel in.”
En ook zoon Eelco is na een uitstapje naar het shorttrack terug op het vertrouwde nest in een vriendenelftal. Van Bas wordt gezegd dat hij na een week vakantie al heimwee heeft naar de club. Een vitrine met geblakerde stukje aardwerk vormt daarvan het tastbare bewijs. Bas: “Onze vorige kantine is afgebrand. Toen heb ik dagenlang tussen de puinhopen gezocht naar herinneringen.”
Voetballers sluiten aan bij de herdenking. Een mooi gebaar.
Stil
Het is tien voor acht en de voorzitter dirigeert iedereen naar buiten. Jongens die op het veld spelen zijn, sluiten zich aan. Een mooi gebaar. Om acht uur is het stil. Eric Mol is zichtbaar geroerd dat hij de krans mag leggen. “Je moet nog even wat blijven drinken”, zegt Aardewerk. “Want nu komen de verhalen los.” Dat is niets teveel gezegd.
Zowel van de gebroeders Alexander en Barend Kroonenberg als Jan van Dijk zijn er nabestaanden aanwezig. “Ik heb vijf jaar geleden het stokje overgenomen van mijn neef”, zegt Netty Harmsen – Staal. “Ik vind dat ik hier moet zijn voor mijn ooms, voor mijn familie.” De familie bestond voor 1940 uit 116 leden, daarvan hebben er zes de oorlog overleefd. Netty is na 1945 geboren maar de oorlog was nooit weg. “De tweede generatie. Ik mocht niet naar een Joodse school, zo bang was mijn moeder dat we weer geregistreerd werden. En toen ik mijn zoon een Joodse naam gaf – Aaron – ontstak ze in woede: ‘Hoe kan je dat nou doen?'” Ze staat op om naar huis te gaan. “Als je nog meer wilt weten, moet je me maar bellen.”
De Waarheid
Het monument brengt ook de neven Marcel en Rob van Dijk en Jan van Rhee samen. Marcel is er altijd op 4 mei. “Voor mijn oom. En ook voor mijn vader. Ik weet dat hij dit zou willen.” Rob is er voor het eerst in dertig jaar. Een verklaring waarom hij nu wel is gekomen, heeft hij niet direct. Maar hij is er. En dat zegt misschien genoeg. De verhalen zal hij nooit vergeten. “De stencilmachine van de club stond bij ome Jan thuis en werd gebruikt om De Waarheid af te drukken. Daarna gingen ze de daken op om de krant te verspreiden.”
Jan van Rhee is op bijzondere wijze met de neven verbonden. “Jan van Dijk was de eerste man van mijn moeder. Op een dag kwam hij thuis en stonden de Duitsers hem al op te wachten in de portiek. Hij is in januari 1942 afgevoerd naar concentratiekamp Sachsenhausen-Oranienburg. Van daaruit kreeg mijn moeder een brief dat haar man was gestorven aan een longontsteking.” “Ja, ja,” zegt Rob.
Verzet
Van Rhee heeft voor het 100-jarig jubileumboek voor het eerst onderzoek gedaan naar de achtergronden van de vier mannen op het monument. “Bij Albert Bakker was dat heel lastig,” zegt Van Rhee. “Van hem was heel weinig bekend. Een anonieme voetballer in een van de lagere elftallen.” Bakker bleek in het verzet te hebben gezeten en offerde zijn leven op 28 december 1944. Van Rhee: “Hij werd gepakt bij de poging om de spoorverbinding tussen Amsterdam en Amersfoort op te blazen en ter plekke doodgeschoten.”
Voorzitter Pelle Aardewerk met de familie Mol. TOG’ ers voor het leven.
De kantine druppelt langzaam leeg. Zij die vielen, zijn aan de vergetelheid onttrokken. En als het aan Pelle Aardewerk ligt, komt daar nooit een eind aan. “Hiervoor is TOG ooit opgericht. Een vereniging, om samen te komen. In goede en mindere tijden. Om te samen te juichen. En verdriet te delen.” Hij houdt nog even stil bij het monument. De vlag wappert in de schemering. Op zijn revers draagt hij een gouden speldje dat in de vorm van een brandende toorts het bevrijdingsvuur symboliseert. Hij laat het trots zien. “Dat heb ik vorig jaar van de oude mijnheer Mol gekregen, nadat ik voor het eerst de toespraak had gehouden bij de herdenking.”
TOG zondag (4e klasse E) heeft een kleine metamorfose ondergaan. Twee bepalende spelers zijn vertrokken, te weten Mark Stobbelaar en Martijn Slemmer. Drie oudere spelers zijn gestopt. De club zag zich genoodzaakt om nieuwe spelers aan te trekken en koos voor een duidelijke verjonging. Aangezien TOG niet over eigen jeugd beschikt om de selectie aan te vullen, zijn er jongens van buitenaf aangetrokken. De doelstelling is duidelijk. Met veel enthousiasme een jonge ploeg creëren, die nog jaren mee kan.
Trainer Remco Sint, al meer dan 15 jaar betrokken bij de club, had geen makkelijk jaar. Ternauwernood werd degradatie ontlopen.
Sint:’We hebben net ons vege lijf kunnen redden. Ik had een te smalle selectie, die ook wat aan de oude kant was. Daarnaast zaten we in de sterke Zaanse poule 4C.’
Zondag 4E wordt een zeer interessante klasse volgend seizoen. Het zwaar versterkte De Meteoor, het twee keer gepromoveerde New Amsterdam, Ankaraspor, het ambitieuze SDZ, Arsenal. Zomaar een rijtje ploegen die allemaal bovenin willen eindigen. Of TOG zich in dit geweld kan mengen gaan we zien.
Zondag vierde klasser TOG verheugd zich enorm op het bekertreffen met Cobu Boys van aanstaande zaterdag. De ruim honderd jaar oude club (1909) reikte volgens trainer Co Sint nog nooit zo ver in het bekertoernooi. Zaterdag ontvangen de Amsterdammers Cobu Boys uit Amersfoort.
In het bekertoernooi kunnen soms mooie dingen gebeuren. Zeker als je een paar ronden weet door te komen. Dat geldt nu ook voor TOG. De club staat op de tiende plek in de vierde klasse E met tien punten na negen wedstrijden. Afgelopen weekend werd de wedstrijd tegen Ankaraspor afgelast en dat heeft direct gevolgen voor de bekerwedstrijd tegen Cobu Boys van aanstaande zaterdag. Trainer Co Sint: “Twee van mijn spelers zaten afgelopen weekend een schorsing uit maar omdat het afgelast was kunnen ze nu niet mee doen in de beker. Ze balen er enorm van want de wedstrijd leeft hier enorm.”
In tegenstelling tot sommige andere clubs wordt de beker bij TOG heel serieus genomen. Als vierde klasser is het prachtig om ver te komen en grote en gerenommeerde tegenstanders te treffen. Sint: “Voor ons is het al heel leuk dat we op zaterdag spelen. De derde helft is bij ons heel belangrijk. We spelen om 17:00 uur, precies borreltijd. Ik verwacht dan ook dat er veel leden en supporters komen kijken om ons aan te moedigen.”
In de eerste ronde (de poulefase) had TOG een relatief makkelijk programma. Met slechts twee tegenstanders (Real Sranang zondag en TABA zaterdag) werd eenvoudig de knock-out fase bereikt. Daarna volgde DSK (koploper vierde klasse zondag). De Haarlemmers werden na strafschoppen verslagen. Ondanks de goede resultaten in het bekertoernooi heeft de trainer niet zulke fijne herinneringen aan de vorige ronde. Sint: “In die wedstrijd raakte ik twee spelers kwijt die met een zware blessure van het veld moesten. Tot twee keer toe kwam er een ambulance op het veld. Op mijn verzoek is die wedstrijd toen tien minuten voor tijd gestaakt. We besloten direct strafschoppen te nemen. Gelukkig wonnen we die anders was het helemaal een rampzalige dag.”
Co Sint met zijn spelers van TOG
Door de overwinning op DSK wacht TOG nu dus een ontmoeting met Cobu Boys. Sint: “Ik weet niets van die ploeg. Ze komen uit Amersfoort en spelen in de zaterdag derde klas. Ik denk dat het niveau gelijk zal zijn. Ik denk dat de derde klas op zaterdag gelijk staat aan de vierde op zondag. Ik ga dan ook uit van een goed resultaat. Daarna zal het een stuk lastiger worden.”
TOG werd bij de loting verwezen tot het spelen van een extra tussenronde om de laatste 32 te bereiken. Bij winst op Cobu Boys wacht half december een ontmoeting met de winnaar van het duel tussen AMVJ en NVC. Twee goed presterende tweede klassers. Zo ver is het echte nog niet. Sint: “Ik spaar niemand en we gaan er vol voor. Wij willen gewoon een ronde verder want zo ver ik weet en heb gehoord heeft TOG nog nooit de laatste 32 van de beker bereikt. Ik kan het me in ieder geval niet herinneren en ik heb hier twaalf jaar in het eerste gespeeld en ben al drie jaar trainer hier.”
Johan van Wort is vanaf komend seizoen de nieuwe trainer van zondag vierdeklasser TOG. In Amsterdam-Oost volgt de oefenmeester van Egmondia de vertrekkende Martin van Egmond op. Eerder was Van Wort vijf jaar trainer van Swift (zondag).
“De voetbalbeleving in Egmond is anders dan ik gewend ben. Daarom ben ik gaan kijken naar een nieuwe club”, legt hij uit. “Ik voel mij niet te groot om te solliciteren bij een club. TOG sprak mij aan, heb zelfs eerder al eens met ze gesproken, en ik kom in een feest terecht, want de club bestaat volgend jaar 110 jaar. Het is één van de weinige clubs die nog onder zijn eigen naam speelt, dus er zit een goede organisatie. Ik ben een Amsterdammer, dus een Amsterdamse club matcht goed. Ik ben blij dat ik daar aan de slag kan gaan.”
TOG bezet momenteel de zesde plaats in de vierde klasse G. Van Wort heeft bewust geen sportieve doelen en wil vooral ‘lol hebben en plezier maken’. “Je moet proberen zoveel mogelijk te winnen en op zondag het sportpark verlaten met het gevoel dat je een leuk weekend hebt gehad. Dat is mijn doelstelling. Niet zoals je bij andere clubs vaak hoort dat ze ten koste van alles meteen willen promoveren of in het linkerrijte willen eindigen. Persoonlijk vind ik dat lachwekkend, aangezien niemand van het voetbal hoeft te leven.”
