31 december 1939 – 31 december 1945
Verteld door: Joop van Daatselaar werd in 1925 geboren in Betondorp en heeft er tot 1950 gewoond. Hij heeft veel jeugdherinneringen aan dit gedeelte van de Watergraafsmeer.
Omdat ik mij al jaren bezighoud met de historie van Betondorp, leek het mij zinvol aan de hand van deze databank een bescheiden publicatie te wijden aan de Joodse Betondorpers die aan de shoah ten offer zijn gevallen. Deze verschrikkelijke periode behoort – helaas – ook tot de historie van het dorp en mag daarom in de geschiedschrijving niet ontbreken.
De straatventers van Betondorp waren veelal van Joodse origine. Zij woonden meestal niet in Betondorp, maar zij bepaalden voor een niet onbelangrijk deel het vooroorlogse straatbeeld in het dorp. Over één van hen, een Joodse ijsventer, wil ik graag iets meer vertellen.
Hij was een rustige, sympathieke man en hij stond erop dat wij, kinderen van 13 of 14 jaar, hem tutoyeerden en hem bij zijn voornaam noemden; voor ons was hij duidelijk meer dan alleen maar een ijsverkoper. Na de Duitse inval hebben wij hem niet meer gezien en in de oorlogsjaren raakte de herinnering aan hem op de achtergrond.
Echter, kort na de oorlog heb ik hem één keer teruggezien; hij stond met zijn ijskar bij het Ajax-stadion aan de Middenweg, tussen het toestromende publiek. Wij herkenden elkaar onmiddellijk, wij hebben stilzwijgend de handen geschud, elkaar op de schouder geklopt en in alle drukte een gesprek vermeden. Ik zal dus nooit weten hoe hij de oorlog heeft kunnen overleven en wat hij heeft moeten doorstaan, maar zijn ogen spraken boekdelen. Daarin zag ik voor het eerst iets van de verschrikking die later onder de naam shoah bekend zou worden.
Jantar Bernstein OVV ijs ws prima. Mijn vader vertelde me soms over een vooroorlogse Portugees Joodse ijsventer op het Waterlooplein. Zijn naam was volgens mij Montezino en als hij een royale portie ijs aanreikte zei hij: “Hier, stop in je melis!” Hij heeft waarschijnlijk de Holokaust overleefd
staat bij de reacties van 23 juni 2019
wie kan mij meer vertellen over deze man?
Montezino had na de oorlog een grote “ïjssalon” op het Waterlooplein, vlak bij de Mozes en Aeron-kerk.
Remmo Tolsma Ome Bertus altijd bij onze school heel wat ijsjes gegeten bij de Breitner Mulo.
Joop Ekelschot Er reed ook een wafelbakker/ijsventer met een grote kar getrokken door een paard. In de kar werden de wafels gebakken. Ik dacht dat het Herman de Waal was. Zijn leus: smaken ze niet dan betaal je ze niet!
Jantar Bernstein OVV ijs ws prima. Mijn vader vertelde me soms over een vooroorlogse Portugees Joodse ijsventer op het Waterlooplein. Zijn naam was volgens mij Montezino en als hij een royale portie ijs aanreikte zei hij: “Hier, stop in je melis!” Hij heeft waarschijnlijk de Holokaust overleefd.
Wim Bakker Anneke ten Cate, dit was jouw ijscoman op de Breitnermulo.
Anneke ten Cate Ja, klopt. Zomers met ijs en in de winter met snoep.
Goos van Putten Vroeger in de Plantagebuurt kwam er een OVV ijsventer die zomers dit werk deed en in de herfst en winter was hij een “kolenboer” en bezorgde hij de zakjes briketten etc. zelfs tot de vierde etage bij ons in de buurt.
Ja zeker.. Bertus van de OVV. Hij kwam in de zomer altijd in de Transvaal buurt. Heel bekend was zijn eigen melodietje op de bel. Hij was onze vriend want wij hielpen hem. Wij pestten de concurrentie weg. Dat was die kale van de Sierkan met z’n waterijsjes. Nee, dan maar staaf ijsje tussen 2 tafeltjes. Dun ijsje 10 vr en dik ijsje 25 ct.
Ik weet niet of de ijsventer uit bovenstaand verhaal dezelfde is als de ijsventer op de foto, maar zijn dochter Dinie Schrijver-ter Horst stuurde mij de foto met de volgende reactie:
Hierbij de foto van mijn vader die bekend stond al Bertus de ijsman . Graag hoor ik van je of de foto goed is,ook moet ik nog ergens een foto hebben van zijn dichte kar maar die moet ik nog opzoeken.
Zijn vaste standplaats was bij de Jaap Edenbaan voor de deur en zomers stond hij altijd voorbij het Ajaxstadion op de Middenweg!
Groet Dinie Schrijver-ter Horst
Bertus de ijsman rond 1970 .
Foto: Dinie Schrijfer-ter Horst Alle rechten voorbehouden