2019
Door: Jan Dijk (1947) – Geboren en getogen in de Watergraafsmeer. Woont er nu nog steeds.
Alle rechten voorbehouden
Haast, dat is het parool op een station
Haast, dat is het parool op een station.
Gelukkig, soms moet je even wachten. Dan kun je mooi om je heen kijken in de stationshal. Je ziet een beeld dat nooit verveelt.
Peter Alma, de schilder van dit alles, was 53 jaar oud en heel ervaren als schilder en ontwerper. Van Kandinsky-achtige abstractie was hij via het Vlaams expressionisme en De Stijl terechtgekomen bij het constructivisme van na die verschrikkelijk dramatische Russische Revolutie. Die kunst, die wereld, sprak hem aan. Hij was overtuigd communist; geweldig die revolutie! Voor de Tweede Wereldoorlog was hij algemeen bekend in Nederland. Uiteindelijk ging hij monumentale kunst maken.
De mooiste stationshal van die jaren
Een overzicht van zijn werk was te zien in het Arnhems Museum in 2017, recent dus. Zijn meesterwerken waren volgens die tentoonstelling de grote wandschilderingen in de stationshal van ons Amstelstation. Mag ik het zeggen? De mooiste stationshal van die jaren. We mogen er trots op zijn. Kijk ook eens naar dat sfinxachtige beeld bij de trap naar beneden! Alleen jammer van al die eetgelegenheden aan de ene zijde. Het is alweer een tijdje geleden; maar o, wat was er toch een perfecte stationsrestauratie! Het was er altijd druk, het was smakelijk, goedkoop en je werd uitstekend bediend. Wat wil je nog meer! Ik at er meermalen voor mijn plezier.
Aan de westkant, naar de treinen, zien we stoomtreinen en elektrische treinen afgebeeld, in mooie geometrie neergezet, met erboven bliksems en het oude embleem van de spoorwegen: het gevleugeld wiel. Links beneden zie je onder wolken oude architectuur, rechts moderne (we schrijven 1939). Fijn om ernaar te kijken terwijl de stationspiano speelt.
Ja, het is overduidelijk een treinstation
Aan de oostkant ertegenover zie je de bedenkers van de spoorwegen in historische kledij, we weten net wie het zijn, ze kijken naar een nieuw ontwerp op papier. Achter hen allerlei stoomtreinen op het spoor, oude en nieuwe, langzame en pijlsnelle. Boven ze een wereldbol met de grote intercontinentale spoorlijnen erin getekend. Erachter bergen. Links- en rechtsonder spoorattributen.Ja, het is overduidelijk een treinstation.
Helaas, het deel linksonder is niet goed te zien, daar is sinds 2002 het servicekantoor van het station. Wat is dat storend! Het is verschrikkelijk! Kan het niet wat lager zodat het hele tableau weer te zien is? Je mist zo echt iets. NS, doe iets. Of moeten we bij ProRail wezen?
Geboren in Nederlands-Indië
Wat valt er nog te zeggen over Peter Alma? Hij werd in de 19e eeuw geboren in Nederlands-Indië maar kwam al snel naar het moederland. Hij werd in Parijs opgeleid samen met later beroemde kunstenaars, woonde een jaar in kunstenaarskolonie Meerhuizen en verder altijd in Amsterdam. Hij trouwde drie maal. Sterk was hij in beeldstatistische uitbeeldingen met typische geometrische figuren, zelfs in Wenen. Diverse grote tentoonstellingen. In 1936 maakte hij deel uit van het comité D.O.O.D.: De Olympiade Onder Dictatuur. In 1960 werd hij lid van de Akademie der Künste in de DDR. In Nederland krijgt hij dan nog diverse prijzen. Hij overleed in 1969.
Wat wij zien was het grootste wat hij ooit maakte.
Hij is geen familie van de schrijver Hans Alma (o.a. Waar Europa eindigt, over het gloednieuwe Joegoslavië van na de oorlog), ook al heeft Peter een zoon die Hans heet, en Hans Peter.
De schilderingen zijn recent gekopieerd in de grote glaswand aan de Utrechtspoorkant. Het glazenwassen van die wand was wel eens een journaalitem.
De wandsculptuur afkomstig uit het Marnixbad – Alle rechten voorbehouden
Een wandsculptuur voor het Marnixbad
Ik ben nog niet klaar. Tien jaar na de oorlog ontwierp hij een wandsculptuur, een mozaïek, met zon, wat planten, vogels en een vis voor het Marnixbad in Amsterdam-West. Dat zwembad is er niet meer. Wanneer je zwemt kijk je als vanzelf naar boven. Het hing er mooi. Dat naar boven kijken doe je niet daar waar het nu hangt: boven de uitgang van het Amstelstationsspoor naar de stationshal. Je moet erop gewezen worden, anders loop je door. Ik deed het ook jarenlang; die tentoonstelling opende mij de ogen. Peter Alma draait zich om in zijn graf, ik weet het zeker.
We zouden het onder de aandacht van de passanten kunnen brengen door een inscriptie op de vloer: KIJK OMHOOG! VOGELS! EEN VIS! DE ZON!
Jan Dijk
