1943 – 2019
EDW-oprichter en oud-HEDW-voorzitter Jacob (Jaap) de Paauw Javastraat 87.
Op donderdag 3 oktober 2019 werden er drie z.g. ‘struikelstenen ”(Stolpersteine) geplaatst voor de woning van EDW-oprichter en oud-HEDW-voorzitter Jacob (Jaap) de Paauw Javastraat 87.
Jacob de Pauw (geboren in 1897) woonde met zijn gezin op bovengenoemd adres totdat hij in november 1943 door de Duitsers werd meegenomen naar de gevangenis op de Amstelveenseweg. ’s Avonds werd hij afgeleverd in Westerbork en de volgende morgen meteen op de trein naar Auschwitz gezet, waar hij op 31 juli 1944 is overleden/vermoord.
Na zijn aftreden benoemd tot erevoorzitter
Jacob was een van de vijf kinderen van Samuel de Paauw en Keetje Soubice. Hij was, net als wijlen zijn vader, diamantwerker. Hij was in de jaren twintig werkeloos geraakt en vond gedurende lange tijd geen nieuw werk, zodat hij van ‘de steun’ moest leven met zijn vrouw en kinderen.
Het voorzitterschap van Eendracht Doet Winnen (later HEDW, Hortus-Eendracht Doet Winnen), waarvan hij in 1913 een van de oprichters is geweest, legde hij daarop in 1931 neer. Hij werd door de vereniging vervolgens benoemd tot erevoorzitter.
Verraad werd hen fataal
In de oorlog verbood de Duitse bezetter uiteindelijk de vereniging. Tijdens de oorlog was Jaap actief in het verzet. Hij verspreidde illegale bladen en hielp onderduikers aan adressen. Bij een inval in zijn eigen huis in de Javastraat werd hij echter opgepakt. De Paauw was gemengd gehuwd en zou daardoor aan deportatie kunnen ontkomen. Maar het in zijn huis laten onderduiken van de baby van zijn vriend en clubgenoot Jo Benjamins, Marcel Benjamins (geboren in 1943), werd hen door verraad fataal. Ook zijn neef Samuel de Paauw (geboren in 1921), die op hetzelfde adres woonde, werd opgepakt. Zij ondergingen alle drie hetzelfde droevige lot, werden naar Westerbork en vandaar naar Auschwitz afgevoerd en vermoord.
Marc van der Valk, zoon van Lenneke van der Valk-Benjamins, (zus van de vermoorde baby Marcel Benjamins) nam het initiatief tot het laten plaatsen van de drie Struikelstenen, om zo de herinnering aan de omgekomen familieleden levend te houden.
Op donderdag 3 oktober 2019 kwamen de families de Paauw en Benjamins bij elkaar in café Chantilly in de Molukkenstraat en vandaar wandelde men gezamenlijk naar Javastraat 87. Daarbij was o.a. de zoon van Jacob, Danny, die als jong kind het weghalen van de 3 mensen door de Duitsers heeft meegemaakt, aanwezig.
Om half 4 arriveerde de kunstenaar Gunter Demnig en plaatste de 3 stenen in het trottoir. Ondertussen spraken een zeer geëmotioneerde Lenneke en Danny enkele woorden tot de families en andere belangstellenden, waaronder ook enkele afgevaardigden van voetbalclub WV-HEDW. Na het plaatsen van de stenen werden er bloemen gelegd.
Jo Benjamins heeft na de oorlog HEDW nieuw leven ingeblazen
De ouders van de kleine Marcel, grootouders van Marc van der Valk, hebben de oorlog overleefd en grootvader Jo Benjamins heeft na de oorlog HEDW nieuw leven ingeblazen. Jaarlijks ontmoeten de families elkaar bij de jaarlijkse dodenherdenking op 4 mei bij WV-HEDW.
Monument voor de slachtoffers van het nationaalsocialisme
Het project Stolpersteine (Struikelstenen) is een project van de Duitse kunstenaar Gunter Demnig. Het is een over heel Europa verspreid monument voor de slachtoffers van het nationaalsocialisme. De kunstenaar brengt deze gedenktekens aan in het trottoir vóór de vroegere woonhuizen van mensen die door de nazi’s verdreven, gedeporteerd, vermoord of tot zelfmoord gedreven zijn.,
De steen is van beton. Op de kop van 10 x 10 cm. zit een messing plaatje, waarin de naam, geboortedatum, deportatiedatum, plaats en datum van het overlijden zijn gestanst.
Jo Haen-van Langen
Geraadpleegde bron: Jubileumboek WV-HEDW 1908-2008
alida de paauw zegt
dit is zo mooi van mijn naamgenoten misschien ook nog fam !