Door René van Eunen – Hij werd geboren op 19 mei 1979 in het Anna Paviljoen van het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis. Op 30 april 1980 is hij met zijn ouders in de Watergraafsmeer komen wonen en daar woont hij nog steeds. Al sinds zijn 12e jaar heeft hij interesse voor de geschiedenis van de Watergraafsmeer.
De Stichting Vrienden van Watergraafsmeer kreeg recentelijk de kans om een antieke bijbel met opschrift Herv. Kerk te Watergraafsmeer aan te kopen. Na enige onderhandelingen was de aankoop een feit. Wij konden dit realiseren door de financiële steun van onze donateurs en adverteerders. Daar zijn wij heel dankbaar voor. Dit bijzondere stuk vraagt om een nadere beschouwing van de Hervormde gemeente in de Watergraafsmeer.
De eerste dienst in een te kleine zaal
Een prachtige bijbel, uit 1906. Ondanks het opschrift Herv. Kerk te Watergraafsmeer was er in dat jaar van een eigen kerkgebouw in de Watergraafsmeer nog geen sprake. Uit een artikel van het Leidsch Dagblad van 16 oktober 1906 blijkt dat de Hervormde gemeente van Watergraafsmeer haar eerste dienst hield op zondag 14 oktober in de bovenzaal (een toneelzaal) van het Rechthuis aan de Middenweg. Bij deze eerste dienst, met dominee Idenburg uit Amsterdam, was het al meteen duidelijk dat deze zaal niet groot genoeg was om plaats te bieden aan alle gelovigen. De Hervormde gemeente van Watergraafsmeer wilde zich scheiden van de Hervormde gemeente Diemen en wilde hiertoe een aanvraag indienen bij de Synode om zo tot stichting van een eigen kerk te komen. De Gereformeerde gemeente van Watergraafsmeer had in 1891 enkele maanden van bovengenoemde zaal gebruik gemaakt. Deze gemeente liet de zogenaamde Boerenkoolkerk bouwen, een kleine kerk aan de Kerklaan (Cornelis Drebbelstraat). Deze kerk was van 1891 tot 1900 in gebruik, waarna deze gemeente tot 1908 zou huizen in wederom een nieuw gebouwde kerk in de Kerkstraat (Simon Stevinstraat).
Naar de Kerkstraat
De Hervormde gemeente Watergraafsmeer zal de bovenzaal van het rechthuis waarschijnlijk toch nog enkele jaren zijn blijven gebruiken. Totdat zij in 1910 de voormalige tweede Gereformeerde kerk van Watergraafsmeer in de Kerkstraat (Simon Stevinstraat) in gebruik nam. Voor de gereformeerden werd deze kerk te klein en zij lieten in de Paul Krugerstraat (Zacharias Jansestraat) de Rehobothkerk bouwen.
Vereniging Hervormde Kerkbouw
De Hervormde gemeente Watergraafsmeer wilde zich nog steeds losmaken van de Hervormde gemeente Diemen. Een logisch idee, want het bewonersaantal van de Watergraafsmeer was aan het groeien. Men wilde een eigen (nieuw) kerkgebouw met voldoende ruimte, een eigen predikant en onafhankelijk zijn van zowel Diemen als Amsterdam. Daartoe werd al in 1908 de vereniging Hervormde Kerkbouw opgericht. Dit werd gedaan met medewerking van het classicaal bestuur van Amsterdam en van de Diemer Kerkeraad. Het bestuur bestond o.a. uit de in Watergraafsmeer woonachtige heren P. A. Versluijs (voorzitter), W. F. van Hoeven (secretaris) en W. van Veeren (penningmeester). De eerder genoemde tweede Gereformeerde kerk van Watergraafsmeer stond toen al te koop maar werd nog niet aanvaard.
Onafhankelijkheid
De Telegraaf berichtte in 1924 dat de vereniging een garantiefonds had gesticht om zo zelf een predikant te beroepen, een eigen kerk te bouwen en onafhankelijk te worden. Uit een bericht in het Algemeen Handelsblad van 15 september 1928 blijkt dat de Hervormde gemeente toen in staat was om een eigen predikant te beroepen en was zij als sinds ongeveer 1923 onafhankelijk. Een exact jaartal waarin de gemeente onafhankelijk was heb ik nog niet kunnen vinden, maar laat ik volstaan met dit rond 1925 te stellen.
Emmakerk
De Hervormde gemeente bleef in de Simon Stevinstraat tot in 1939 de Koningin Emmakerk gereed was gekomen, op de hoek van de Middenweg en de Hugo de Vrieslaan. Eerder stond daar Huize Pericles, de villa van “peperkoning” dhr. J. Egeman. Hij was één van de oprichters van Ajax en deed ook veel goed. Zijn villa verkocht hij in 1938 aan het eerder genoemde garantiefonds. En zo werd onder leiding van ing. G. Friedhoff de Emmakerk gebouwd, die wij tegenwoordig kennen als ‘De Bron’. En daar, in die Samen-op-Weg-kerk, kwamen later gereformeerden en hervormden weer bij elkaar. Maar dat is weer een ander verhaal.
Mooi verhaal René!