Een Stolperstein voor Jan van Beers

11 december 2024
Door: Jo Haen (1939) Geboren in Purmerend. Woont sinds 1963 in de Watergraafsmeer. Samen met Ron de Wit beheert zij deze website. Ze schrijft verhalen, interviewt mensen in de WGM en organiseert verhalenwandelingen.

De z.g. Stolpersteine, die geplaatst worden, zijn meestal bedoeld ter herinnering aan vermoorde joodse medemensen, maar er zijn natuurlijk nog veel meer oorlogsslachtoffers. Wat te denken van Jan van Beers, die weigerde voor de Duitsers te gaan werken en dat met de dood moest bekopen? Voor hem is ook een Stolperstein geplaatst. En terecht. Het gebeurde afgelopen woensdag 11 december 2024. De steen ligt vóór de voormalige woning van Jan van Beers, Willem Beukelsstraat 39. De tekst op de steen luidt als volgt:

Hier woonde Jan van Beers, geb. 1921
Gedeporteerd uit Amersfoort
Vermoord 15-12-1944
Neuengamme

Hij weigerde en tekende daarmee zijn doodvonnis
Op 15 december 2024 is het precies 80 jaar geleden dat Jan van Beers (1921-1944) door uitputting en dysenterie overleed in concentratiekamp Neuengamme bij Hamburg. Hij is slechts 23 jaar oud geworden. In 1944 was hij in opleiding voor inspecteur van politie in Den Haag, destijds onder Duits toezicht. Hij moest een verklaring tekenen dat hij mee zou werken met de Duitsers. Hij weigerde en daarmee tekende hij zijn doodvonnis.
Via kamp Amersfoort kwam hij in concentratiekamp Neuengamme bij Hamburg terecht waar hij op 15 december 1944 overleed. Pas in 1945 kreeg de familie via een politieagent te horen dat Jan was overleden. Een agent die aan de deur kwam, overhandigde Doki, de zus van Jan, een velletje papier, waarop ze het woord Overleden zag staan. Woorden schieten hier te kort.

Wim kon meekijken dankzij zoomverbinding
Nicht Lucie Pronk heeft 3 jaar geleden de aanvraag gedaan voor de Stolperstein. Het heeft dus 3 jaar geduurd (er is een lange wachtlijst), maar op woensdag 11 december 2024 was het dan zover. Wim van Beers, de enige van het gezin die nog in leven is, kon vanuit Australië, waar hij al jaren woont, de ceremonie via een zoomverbinding volgen. Een mooie verrassing op de dag dat hij 90 jaar is geworden. En wat zou zus Doki het prachtig gevonden hebben! Dochter Marijke nam nu de honneurs waar.

Gunter Demnig, bedenker van het project Stolpersteine
Rond 14.00 uur verzamelde zich een groepje familieleden en vrienden vóór Willem Beukelsstraat 39. Ook An Huitzing, vrijwilliger bij de Stichting Stolpersteine, was aanwezig. Gunter Demnig (1947), een Duitse kunstenaar en bedenker van het project plaatst tegenwoordig de z.g. Struikelstenen niet meer zelf, maar een stratenmaker van de gemeente Amsterdam deed het werk respectvol en vakkundig. Na het plaatsen van de steen las An Huitzing de tekst voor.

Wat zou ik gedaan hebben?
Frans Krug, zoon van Doki, nam het woord en vertelde in het kort het vreselijke verhaal over zijn oom Jan. Hij was ook een keer naar het Nederlands Ereveld Hamburg, onderdeel van het Friedhof Ohlsdorf, geweest alwaar Jan begraven is. Het maakte diepe indruk op hem, maar vooral kwam bij hem de vraag op: Wat zou ik gedaan hebben? Hij wist het niet want hij was nog nooit in zo’n situatie terechtgekomen. Hij hoopte dat nu, in deze tijd van oorlogsdreiging, er weer veel ‘Jannen’ zouden opstaan en hetzelfde zouden doen als Jan.

Jan was een diepgelovig mens
Hij was blij dat er nu een herinnering aan Jan voor iedereen te zien is. Hij wordt al genoemd op een plaquette in de Martelaren van Gorcumkerk en in het Ignatius College, maar deze Stolperstein is voor iedereen zichtbaar. Daarna las Jan Coppes, vernoemd naar Jan van Beers en oudste kleinkind van oma van Beers, een gedicht voor, gevonden in de portefeuille van Jan (zie de link hieronder). Het is niet zeker of Jan dit zelf gemaakt heeft maar het had zomaar kunnen zijn. Jan was een diepgelovig mens en het geloof moet hem toen tot troost zijn geweest.

Er werden daarna bloemen gelegd bij de steen, die later aan de huidige bewoners van nr. 39 werden aangeboden. Zij waren ook bij de ceremonie aanwezig.
Bij café Elsas op de Middenweg kon er nog nagepraat en opgewarmd worden. Al met al een mooie herinnering aan Jan van Beers. Vanuit Australië werd er goedkeurend toegekeken door broer Wim. En zus Doki was er ook in gedachten bij. Dank je wel voor dit prachtige initiatief.

Marijke verwoordde het op de volgende manier: “Onze generatie en die na ons gaan door in de geest van onze vaders en moeders en oma van Beers”.

Link naar het verhaal over de portefeuille Een portefeuille na 65 jaar teruggebracht 

L.S. Het is wel heel bijzonder dat de families van drie kinderen van Gerardus van Deudekom zo dicht bij elkaar hebben gewoond: Willem Beukelsstraat 35 tot 39. Gerardus van Deudekom had een kruidenierswinkel op de Ringdijk 68.

Ringdijk 68