Goeie ouwe Nieuweweg

1937 – 1955
Auteur: Annie Kleijn (1937)
Bron: De Watergraafsmeer – Willy van der Plas-Gerritzen

In 1937 werd ik als An(nie) Kleijn geboren. Met mijn ouders en grootouders van vaders kant (en 9 jaar later kwam daar mijn zusje Riet bij) woonden wij op de Nieuweweg nr. 20, een en twee hoog. In het portiek waren 2 deuren, rechts die van ons, links die van het benedenhuis.

Verboden in te rijden
Tot mijn 25ste heb ik er gewoond, 23 jaar thuis bij mijn ouders en de laatste 2 jaar woonde ik met m’n man en ons eerste kind op 2 hoog in. Want ook toen was woonruimte in Amsterdam schaars. Opa en oma waren toen al jaren overleden.
De Nieuweweg was in de jaren ’40 een rustige straat met in het midden een smalle strook met hoge bomen. Vlak voor ons huis stond een paal met bord ‘Verboden in te rijden’. ’s Avonds als ik mijn moeder met de afwas had geholpen, mocht ik altijd nog even ‘zwieren’. Dat hield in dat ik mezelf om die paal heen slingerde. Wat je maar leuk vindt.

Alle winkels in de straat weet ik me nog precies te herinneren. Op de hoek Middenweg/Nieuweweg was de sigarenzaak van de familie P. Rijpkema. Als ik voor mijn vader sigaren moest halen genoot ik er altijd van de heerlijke geur. Mevrouw of mijnheer Rijpkema kwam dan door een gordijn vanuit de huiskamer de winkel in. Ik zie ze nog zó voor me.

Slagerij van Vliet, kruidenier Noack, Gebroeders Sant en de melkzaak van van der Heijden
Een 20 meter verder was de slagerij van de familie P. van Vliet. Met een van de dochters, Nel, was ik toen vriendinnetje. Anno 2002 zijn we nog altijd bevriend!
Op de hoek van de Linnaeushof-Nieuweweg was Noack, een ouderwets mooie kruidenierszaak. Daartegenover had je de electriciteitszaak van de gebroeders Sant. Daar kwam ook de nieuwe fiets van mijn moeder vandaan, met een zitje achterop voor mij. Feest: samen met moeder op de fiets!
Weer zo’n 10 meter verder was de melkzaak van de familie A.A. van der Heijden gevestigd. In deze zaak had je prachtige tegels met afbeeldingen van vee en boerderijen. Met Pasen stonden er in de etalage paaslammetjes van roomboter met een rood lintje om de hals. Heerlijk waren ze!

Vana, een ouderwetse winkel met groene houten schappen
De Vana, een tweede kruidenier, bevond zich op de hoek Nieuweweg-Linnaeusparkweg. Het was een echt ouderwetse winkel, met groene houten schappen aan de wand, waaruit peulvruchten, griesmeel, havermout etc. geschept werden. Als ik het me goed herinner werd deze winkel gerund door de familie Van Oorschot.
Een aparte hoek waar jenever en citroenbrandewijn nog per maatje verkocht werden

Aan de ene kant van de straat, onze kant, had je op de hoek Nieuweweg/Linnaeusparkweg de slijterij van de familie Oosterbaan, een voor die tijd zeer mooie zaak, met een aparte hoek waar jenever, citroenbrandewijn en andere dranken nog per ‘maatje’ verkocht werden. Mooi was de terrazzovloer in de zaak, met al die verschillende kleuren tegels. Jaren later, toen ik er nog eens kwam, het was inmiddels geen slijterij meer, lag de vloer er nog steeds.
Ons huis, Nieuweweg 20, was ongeveer in het midden van de straat. Op nummer 18, ook op eenhoog, woonde mijn vriendinnetje Mary, met haar ouders en broer. Een etage hoger woonden ook haar opa en oma, en een tante.

Op nummer 26 woonde het gezin van wethouder Bernh. C.Franke. Elke ochtend werd de wethouder door een mooie auto met chauffeur opgehaald en ’s avonds werd hij weer thuisgebracht. Als kinderen vonden wij dat machtig interessant. Geen van onze vaders had immers een auto. Lijn 9 reed toch?
Op 4 juli 1956, 3 jaar na het overlijden van Franke, is de Nieuweweg in Weth. Frankeweg omgedoopt. Op de hoek Weth. Franke/Middenweg is naast de brievenbus een gedenkplaat ingemetseld, die hieraan herinnert.

Ondanks de donkere oorlogsjaren hebben wij kinderen een heerlijke, onbezorgde jeugd in de Watergraafsmeer gehad.

Met zijn tweetjes één zoute haring met uitjes en 2 prikkertjes!
Als Mary en ik naar het zwembad in de Fronemanstraat waren geweest, gebeurde het wel eens een enkele keer dat we samen één zoute haring met uitjes en 2 prikkertjes kochten bij de haringkar naast het toenmalige postkantoor op de Middenweg. Op een emaillen bord stond geschreven: ‘Zijt gij tevreden, zegt het anderen. Hebt gij klachten, zegt het ons’. Klachten hadden wij niet. Centjes voor 2 haringen hadden we ook niet. Tevreden waren we wel.

Een keer per jaar lopen we langs onze oude huizenn
Met Mary, Nel en Paula, een vriendinnetje dat in de van Marumstraat woonde, haal ik anno 2002 nog vaak herinneringen aan die tijd op. Eén keer per jaar gaan we gevieren een dagje op stap. Soms gaan we dan even terug naar de Watergraafsmeer, lopen langs onze oude huizen en loeren even stiekem door de brievenbus naar binnen. Nostalgie.
Bij mij thuis hangt een schilderij van de Engelse tuin met vijver en flagstones van onze benedenburen, de familie Mandersloot. Nadat het eerst jarenlang bij mijn ouders had gehangen, kwam het bij mij terecht. Meneer Mandersloot stond het te schilderen toen mei 1940 de Duitse vliegtuigen overvlogen. Het leuke is dat ook onze houten noodschool erop staat. Ik kijk er nog steeds met veel plezier naar.

Houten noodschool afgebrand
Juni 1959 is de school helaas afgebrand. In die warme juninacht moesten alle omwonenden, ook wij, op last van de brandweer, hun huizen uit. Mijn vader nam een ijzeren kist met familiepapieren mee. De kist met bovenop zijn goede schoenen zette hij in het portiek. Waarop onze toenmalige benedenbuurman droog uit de hoek kwam: “Poetsen, meneer Kleijn?”

Rustige straat werd een drukke verkeersader
Toen het middenstuk van de Weth.Frankeweg plaats moest maken voor een tweebaansweg voor het verkeer naar de Schellingwouderbrug, werd de eens zo rustige straat een drukke verkeersader. Beide zijden van de straat kwamen vol te staan met geparkeerde auto’s. De sfeer en de rust van vroeger zijn weg. Wat rest zijn warme herinneringen.
.