november 2017
Auteur: Jo Haen – Verteller: Henk Dieckman, geboren in 1957 te Amsterdam-Sloterdijk. Hij heeft enige jaren in de Watergraafsmeer gewoond van 1983 tot 1996 in een dienstwoning op De Nieuwe Ooster. Heeft op de Linnaeus Tuinbouwschool een opleiding voor Hovenier gevolgd en woont nu in Diemen. Hij werkt al vanaf zijn 17e jaar op De Nieuwe Ooster, tegenwoordig als hoofd buitendienst.
Functieomschrijving
‘Het Gedenkpark De Nieuwe Ooster vitaal te houden en te waarborgen voor het volgende geslacht, en te zorgen dat iedere burger ongeacht afkomst en religie een waardige laatste rustplaats krijgt. ’Zo omschrijft Henk Dieckman zijn functie tijdens ons gesprek in café Roosenburgh van de Nieuwe Ooster, gelegen op De Nieuwe Ooster.
Henk is manager van De Buitendienst en is verantwoordelijk voor alles wat met het groen begraven en na crematie op de begraafplaats uitgevoerd wordt. Onder andere: het delven van de graven, het ruimen van de ‘stoffelijke overschotten’ na een bepaalde periode, die door de nabestaanden bepaald is. De resten worden in een verzamelgraf, de z.g. knekelput, opnieuw begraven. In de omgeving van het verzamelgraf staat een monument ter nagedachtenis aan alle overledenen die ooit begraven zijn op De Nieuwe Ooster en bijgezet zijn in het verzamelgraf. Het monument is duidelijk zichtbaar net als het verzamelgraf en dat is ook de bedoeling. De Nieuwe Ooster wil transparant zijn naar de burgers toe. Het monument is ontworpen door Beeldend Kunstenaar Femmy Otten , het is een vrouwspersoon die vanuit de grond herrijst met een groot medaillon waarop denkbeeldig de naam kan worden ingevoerd van de overledenen. Het geheel is gemaakt van spierwit marmer.
Van hulpje van de hovenier tot afdelingsmanager buitendienst
Ook het onderhoud en de zorg voor de machines, waarmee tegenwoordig de werkzaamheden worden verricht behoren tot zijn werk. Er wordt tegenwoordig op een meer ecologische manier met de natuur op de Nieuwe Ooster omgegaan. Er liggen daarom meer bladeren en andere vegetatie in de groensingels. Dit tot bevordering van de flora en fauna op De Nieuwe Ooster.
Henk werkt al vanaf zijn 17e op de Nieuwe Ooster, nadat hij eerst op de Linnaeus Tuinbouwschool in de Watergraafsmeer een opleiding tot hovenier had gevolgd. Hij werd eerst hulpje van de hovenier en werkte via het leerlingstelsel. Daarna klom hij op van tuinman 1e klas, hoofdman, voorman hoofdman, opzichter en uiteindelijk tot afdelingsmanager buitendienst. Er werken in totaal ongeveer 48 mensen op de Nieuwe Ooster in de 2 afdelingen: de binnen- en de buitendienst afdeling.
5 Uitbreidingen
De Nieuwe Ooster was ter vervanging van de oude Oosterbegraafplaats bij de Muiderpoort (in 1866 aangelegd). Het is ontworpen door Leonard Anthony Springer, werd in 1894 geopend, uitgebreid in 1915 met een stuk terrein van 16 ha van het aangrenzende landgoed Oud-Roosenburgh. In 1928 volgde nog een uitbreiding tot aan de Zaaiersweg. In 1944 volgde de vierde uitbreiding richting kerkje Zaaiersweg. In 1954 volgde de vijfde uitbreiding richting Maxwellstraat waar de boerderij Meergenoegen van de familie Koopmans werd onteigend en de begraafplaats uiteindelijk zijn huidige vorm en grootte bereikte. De begraafplaats is 33 ha. groot, dat zijn ongeveer 66 voetbalvelden groot.
Waarom werd de aula bij de renovatie niet vergroot?
Ik vroeg waarom bij de renovatie en uitbreiding van het gebouw een paar jaar geleden de aula niet is vergroot, daar de ruimte bij uitvaarten waar veel mensen komen te klein is. Het antwoord was dat de aula een monument is evenals de wandschilderingen van Albert Muis en daar mag niets aan veranderd worden.
Als de deuren achter de kist na een rouwplechtigheid open gaan kijkt men naar de z.g. Hemelse weg. Het is zo ontworpen dat het de indruk wekt dat die weg omhoog loopt, naar de hemel. De aula is in gebruik genomen in 1936. Vóór die tijd was er geen aula, alleen een wachtruimte. Vroeger werden er geen rouwplechtigheden gehouden op een begraafplaats, dat gebeurde alleen in een kerk, waarna men naar de begraafplaats ging. Net zoals dit tegenwoordig nog het geval is bij islamieten. Op de Nieuwe Ooster is sinds een aantal jaren een plek waar islamieten begraven kunnen worden.
Mausoleumgebied
Op mijn vraag waar hijzelf het liefste begraven zou willen worden antwoordt hij: “op het hoogste gedeelte van de begraafplaats, het z.g. mausoleumgebied., daar was mijn eerste werkje toen ik in dienst kwam bij de begraafplaats. “
Monumentenstatus
Als het een graf van iemand is die nationaal of voor de gemeenschap belangrijk is geweest kan zowel het graf als monument als historisch interessant worden aangemerkt, en later tot mogelijk een gemeentelijk monument of zelfs een rijksmonument worden gekenmerkt. Zoals b.v. het grafmonument van de laatste burgemeester van de Watergraafsmeer, de heer J.W. de Wit, overleden op 3 maart 1937.
Herinnering verlicht
Op de Nieuwe Ooster is er één keer in de 2 jaar op de 1e woensdag na de klokzetting een z.g. Herinnering verlicht. Een lichtjesavond. Een soort Allerzielen. Nabestaanden kunnen op die avond de rustplek van hun overledene bezoeken. Daarnaast bieden lichtjes, beeldende kunst, poëzie, verhalen en muziek ruimte om gezamenlijk te herdenken.
Vroeger wist men amper dat er achter het hek een begraafplaats was en gooide men afval over het hek, maar gelukkig is dat tegenwoordig anders, nu men veel transparanter en opener naar het publiek toe is en alles toegankelijk is. Wel is de toegang aan de kant van Betondorp door toedoen van Henk weer gesloten omdat er veel fietsers gebruik maakten van de mogelijkheid om via de Zaaiersweg over de begraafplaats af te steken en men te weinig respect toonde als er een begrafenis plaatsvond. Dat was storend voor de nabestaanden die op dat moment een dierbare naar zijn of haar laatste rustplaats begeleiden.
Eberhard van der Laan is begraven op de Nieuwe Ooster
Tot slot vertelde Henk dat Burgemeester Eberhard van der Laan (5 oktober 2017) ook op de Nieuwe Ooster is begraven. Er staat een klein naambordje bij zijn graf; een grafsteen zal mogelijk later geplaatst worden. Hij ligt vlakbij Watergraafsmeer-kenner en schrijver Jaap Kruizinga (overleden 11 september 1996) en de laatste burgemeester van de Watergraafsmeer J.W. de Wit (overleden 3 maart 1937).
Geef een reactie