Bron: Het Parool – 27 november 2020
Auteur: Marc Kruyswijk
Bijna een halve eeuw geleden gingen Watergraafsmeerders er naar de film. Nu wordt het voormalige Bio-Theater gesloopt. Deze week dook daarbij een kunstwerk op.
Het zijn heldere kleuren nog steeds. Twee figuren, een man en een vrouw, beiden met een masker in hun hand. Een lach en een traan, dat lijkt de bedoeling te zijn geweest. En een filmrol, die verwijst naar de bioscoop die hier, op de Middenweg 20 in Oost, heeft gezeten tot 1975.
Buurtbewoner Reindert Groot, behept met een flinke dosis opmerkzaamheid, zag het afgelopen week, toen hij over de Middenweg wandelde. Vanaf de straat is het duidelijk te zien, want de voorpui van het pand is vakkundig verwijderd. Waar tot voor kort nog een zaak in tweedehands banken zat en daarvoor een modewinkel, gaapt nu een gat.
Het wandreliëf kwam vanonder een dikke laag stof en gruis tevoorschijn, vertellen slopers die er aan het werk zijn. “Het ziet er verwaarloosd uit,” zeggen zij. “Maar het is nog wel mooi. Wat we ermee gaan doen? Het lijkt te kwetsbaar om in zijn geheel te verwijderen.”
Couch Potato
De gebutste afbeelding bevindt zich hoog, boven de plek waar inmiddels bijna een halve eeuw geleden het scherm hing waarop in het Bio-Theater (‘Samen naar de film? Ja, gezellig!’) Watergraafsmeerders naar de bioscoop gingen. Een van hen zegt dat je het altijd goed kon zien vanaf het balkon. Van dat gebouw is, afgezien van het reliëf, niets meer over: een aantal vastgoedbedrijven bouwt hier woningen en in de plint moet weer een winkel komen.
Dat er nog een dergelijk reliëf hing, wist voor zover bekend, niemand. Sheila der Meer, die hier anderhalf jaar anti-kraak zat met haar bedrijf Couch Potato, kwam nooit boven. “Het was afgetimmerd. Je kon er wel komen met een klein trapje, maar het leek me niet veilig en omdat het een bioscoop is geweest was het er aardedonker. Jammer, ik vind het nu een mooi reliëf om te zien. Hopelijk kan het behouden blijven.”
Gipsdetail
In zijn algemeenheid geldt dat het college het belangrijk vindt dat wandkunst zo goed mogelijk wordt beschermd, aldus een woordvoerder van cultuurwethouder Touria Meliani. “De stad blijft zich ontwikkelen en het kan gebeuren dat er objecten worden aangetroffen die niet in de inventarisatie zijn opgenomen. Sommige waardevolle objecten zijn dus nog verborgen en daarom is het goed dat iedereen daar scherp op blijft.”
De vastgoedbedrijven die eigenaar zijn van het pand hebben inmiddels contact gehad met de gemeente. Een woordvoerder laat weten ‘aangenaam verrast’ te zijn door het gipsdetail. “Wij zullen alles in het werk stellen om dit kunstwerk zo goed als mogelijk te verwijderen en terug te plaatsen in de te realiseren nieuwbouw. Als mocht blijken dat wij het niet kunnen herplaatsen, dan zullen wij het beschikbaar stellen aan de gemeente om het op te slaan en wellicht elders te plaatsen, maar vooralsnog gaan wij ervan uit dat dit een mooie plek op de Middenweg zal krijgen.”
De gemeentewoordvoerder: “Er zijn inmiddels mensen van de gemeente gaan kijken. Het is een poreus stuk, dus we hopen dat het lukt om het in zijn geheel te verwijderen. We zijn blij met de constructieve en positieve houding van de eigenaar.
Uit onderzoek bleek dat het kunstwerk helaas niet behouden kon blijven. Eén troost: het reliëf is volledig in kaart gebracht met een 3D-scan en kan, indien gewenst, als replica een nieuw leven krijgen.
Laten we hopen dat die replica er komt.
Is deze bioscoop niet gebouwd door aannemersbedrijf van Herman Sibbel?
Voorvader van me.
Heeft hij ook het kunstwerk gemaakt of was het een kado voor de opdrachtgever?
Dag Ad,
Volgens mij wel,want dat werd altijd in de familie verteld.
Anoniem Een van hen vertelde dat hij daar vroeger vaak kwam. Je had in het midden de kassa (buiten) en links en rechts ingangsdeuren. Binnen had je een trap naar het balkon, waar de duurste plaatsen waren volgens hem. 90 Cent.
Beneden had je parterre (45 cent), parket (60 cent) en stalles (prijs wist hij niet meer, misschien 75 cent).
Het relief kon hij zich nog goed herinneren. Daar keek je op vooral als je op het balkon zat. De sterren uit die tijd waren o.a. Roy Rogers en Doris Day. Veel cowboyfilms, Gejaagd door de wind en Achter de wolken schijnt de zon, kan hij zich nog herinneren.
John Daniel Collins Ik heb geïnformeerd bij een vriend van mij in de USA. Professor of Art History: “Those figures are based on the Greco/Roman flying victory (nike) figures, and since they hold masks of Comedy and Tragedy, they probably represent victorious personifications of Comedy and Tragedy. Appropriate for a theater:”
Ik heb daar nog ‘De kinderen van de grote fjeld’.gezien.