Mijn Watergraafsmeer bestaat!

31 december 1914 – 31 december 1935

Verteld door: Aviva Ben-Heled (voorheen: Letty van Gelder-Rudelsheim) is in 1915 geboren in Watergraafsmeer en groeide op aan de Hogeweg. Tegenwoordig woont zij in Jeruzalem (niet de naastliggende buurt, maar de stad in Israel).

Toen ik de plattegrond van Amsterdam-Oost zag, wist ik eerst niet waar ik mijn geboorteplaats moest zoeken. Ik moet 90 jaar terug gaan, tot het jaar 1915. Ik werd geboren op de Hoogeweg 81. Achter ons huis keken we uit op grote gasgeisers. Voor ons huis keken we direct naar de bomenrij op de Kruislaan. Geen huis belemmerde ons het uitzicht. Alleen de koeien die daar graasden konden we bekijken. Langzamerhand veranderde het beeld. Eerst genoten we van het zand dat er werd opgehoogd. We speelden daar dagenlang. Gevaar voor verkeer?! Nee hoor, er waren geen auto’s. Wij liepen in een lange rij over de hoofdweg en zongen: “Wij wijken niet, voor niemand niet, alleen voor paard en wagen.” Jawel, voor paard en wagen. Voor een auto moest je naar Amsterdam! En een vliegmachine? Daarover zong je: “Een vliegmachien, nog nooit gezien!”
Toch kenden wij ook angstige momenten. Als ik ‘s avonds laat van het centrum van de stad de Hoogeweg insloeg voelde ik me verlaten en alleen. Maar enkele huizen, slechte verlichting, geen mens op straat te bekennen en alle kanten grote openingen (waar nog niet gebouwd was) waarachter open velden. Je was gelukkig als op een van de plaatsen het karretje met gepiepte kastanjes stond dat een beetje licht gaf, ook warmte en een menselijk wezen. Je angst kwam ook voort uit de verhalen over rondzwervende lugubere types.
De wegen in het toenmalige Watergraafsmeer, dat tot 1924 een zelfstandige gemeente was, hadden allemaal namen zoals: Hoogeweg, Breedeweg, Langeweg, Middenlaan, Kruisweg. Eerst veel later kregen de straten officiële namen, zo werd bij voorbeeld de Langeweg de Archimedesweg. De uitspraak van sommige straten bracht problemen met zich mee. Hoe moet je Pythagoras uitspreken? Er was een gemengde bevolking, waaronder naar verhouding veel Joodse families, die uit allerlei wijken uit Amsterdam graag verhuisden naar de rustige Watergraafsmeer waar alle groeperingen in vrede met elkaar leefden. Zo was mijn Watergraafsmeer.

N.B. Gezien het geboortejaar van de auteur/verteller mogen we aannemen dat zij is overleden (Jo Haen, 2017)