Nog een kunstwerk in het Amstelstation

2019
Auteur: Jan Dijk (1947) – Geboren en getogen in de Watergraafsmeer. Woont er nu nog steeds.

Er bevindt zich nog een kunstwerk in het Amstelstation. Daarvoor moet je op het perron naar Utrecht naar achteren doorlopen in de richting van Utrecht, helemaal voorbij het gebouwtje waarin de kiosk zit. Daar staat een vrij grote doosachtige installatie, die van buiten op een witte achtergrond met zwart getekende figuren is bedekt.

De kunstenaar is Serge Verheugen
Het is van de hand van Serge Verheugen, dezelfde die recent op het Muiderpoortstation op het perron richting Amersfoort het kunstwerk Buurtberoemd heeft gemaakt; daarop worden actieve bewoners van de Indische Buurt vereeuwigd, aan de buitenkant van het gedeelte waarin de kiosk zich bevindt. Ook in zwart-wit. (kijk op Oost-online). Had de kunstenaar mij bij de onthulling van dat kunstwerk niet zelf geattendeerd op de installatie in het Amstelstation, dan had ik er nooit van geweten.

Ontmoeting met de architect van de renovatie
Nog recenter was er bij datzelfde Amstelstation een feestje: de renovatie van station en omgeving zou worden opgestart. Wethouder Sharon Dijksma deed de aftrap. Er was een muziekbandje. Alle consumpties waren gratis.
Bij die gelegenheid ontmoette ik de architect die bij de renovatie betrokken is. Ik wilde hem spreken over de wandschilderingen van Peter Alma in de stationshal, waarover ik in deze website schreef. Hij gaat nadenken over het voorstel dat ik aan het eind van dat stukje doe.
Maar daar gaat het hier niet om. Ik vroeg hem verder nog: ken je dat kunstwerk op het perron naar Utrecht? Hij had geen idee waar ik het over had.
Eerst ging ik zelf maar eens kijken, dat had ik nog niet gedaan. Inderdaad, daar zag ik het staan. Enigszins verwaarloosd, hier en daar beklad. Het stinkt er naar urine, want bijna niemand komt zover. Op de buitenramen ter weerszijden worden op die hoogte de wandschilderingen van de hal in beeld gebracht.
Ik keerde terug naar het feestje en wees de architect nog eens op dat kunstwerk. Hij moest van dat perron vertrekken, dus zou absoluut op zoek gaan. Hij zal hoogst verbaasd geweest zijn.

Tot elkaar brengen van archiect en kunstenaar
Nu ben ik in de weer, architect en kunstenaar tot elkaar te brengen. Misschien levert het allemaal iets op. Over een paar maanden begint de renovatie van de hal van het station. Kunnen ze daarbij perron en installatie nog even meenemen?

Omschrijving van het kunstwerk
Tot besluit neem ik de omschrijving over, die Serge Verheugen zelf van zijn kunstwerk geeft.

1000 x 300 x 300 (l x b x h, in cm)
Tekening gefreesd in gevelplaten.
Station Amsterdam Amstel, 2006

Het ontwerp is in zijn geheel in zwart-wit uitgevoerd. Hierdoor wordt de grafische kant benadrukt en ontstaat een rustig beeld. Toch gebeurt er veel. In de twee middenplaten van de lange wanden staat de mens centraal. Mensen zijn nogal geometrisch gevormd, en ook de huidskleur is vereenvoudigd tot zwart en wit. Ze staan er in een krachtige houding, zij aan zij.

Als we wat uitzoomen naar de twee volgende platen, zoomen we ook uit vanuit de mens en komt ‘het volk’ in beeld. Hier zien we dat verschillende kleuren mensen een hecht netwerk vormen.
Nog twee platen verder naar buiten, zoomen we ook weer verder uit naar hoe mensen wonen. Links een rustiek vakwerkhuis, veelvormig en kleinschalig, maar toch een groot huis voor veel mensen. Rechts een grote torenflat, eenvormig en grootschalig, maar als je echt wil kan je het ook daar gezellig en persoonlijk maken. Getuige de leuke gordijntjes midden in de flat.
Als we nog verder gaan, komen de hoekplaten in beeld. Ook nu zoomen we verder uit en komt de woonomgeving in beeld. Een hutje op de hei, met een kronkelpaadje en rook uit de schoorsteen van een rustieke open haard. Of aan de andere kant van het spectrum een moderne wijk met blokken flats en rechte straten. Geen schoorsteenrook, want ongetwijfeld snort de CV in stilte.

Vanzelf de natuur in beeld
Inmiddels zijn we ver uitgezoomd. En hoewel de mens soms zijn best doet om de natuur in te dammen of uit te bannen, als je maar ver genoeg uitzoomt, dan komt vanzelf de natuur in beeld: links en rechts op de hoeken komen bomen het beeld inschuiven. Geheel in de stijl van het ontwerp zijn het Berken, zwart-witte bomen.

Dan gaan we de hoek om en zien we op de korte wanden de natuur in al haar glorie. Zwart-witte planten en dieren die ons hun pracht tonen en zelfs een kunstje laten zien. Als in een sprookje staan ze op elkaar, en laten ze zien dat zwart en wit prima samen gaat, zelfs in één dier verenigd…
Zoals gezegd, er gebeurt veel. De dichtheid van de beeldelementen is mede ingegeven om het secundaire doel, graffiti-bestrijding, te bereiken. Als er maar kleine lege vlakjes overblijven, zal een vandaal, die toch zijn naam het liefst groot op een muur ziet, hopelijk afzien van de moeite…

U kunt misschien beter zelf even gaan kijken.

Jan Dijk