Op zoek naar een beetje liefde; het korte leven van Dirkje Udo

1875 – 1956
Door: René van Eunen – Hij werd geboren op 19 mei 1979 in het Anna Paviljoen van het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis. Op 30 april 1980 is hij met zijn ouders in de Watergraafsmeer komen wonen en daar woont hij nog steeds. Al sinds zijn 12e jaar heeft hij interesse voor de geschiedenis van de Watergraafsmeer.

Genealogie
Na 25 jaar genealogie zou je denken dat je alles wel weet over je voorouders en aanverwanten. Niets is minder waar; ik kwam er kort geleden achter dat mijn betovergrootvader Hendrik Udo (1840 Diemen – 1921 Weesp) maar liefst vier jaar in de Watergraafsmeer heeft gewoond. Hoe raakte hij daar verzeild?

Dirkje
Het verhaal begint bij Hendriks dochter Dirkje. Zij werd op 5 januari 1875 in het Gein Westzijde in de gemeente Weesperkarspel geboren. Een van haar zusters was mijn overgrootmoeder Elisabeth Borm-Udo (1876-1961). Dirkje groeide op binnen de gemeente Weesperkarspel en trouwde daar in 1895 met de uit Renkum afkomstige Aart Mekking. Dirkje en Aart vertrokken in 1897 naar Weesp waar in datzelfde jaar hun zoon Huibert werd geboren. Daarna werden er geen kinderen meer geboren en verhuisde Dirkje in augustus 1903 naar Amsterdam. Zonder man en kind, kennelijk was er sprake van scheiding van tafel en bed. Dirkje woonde tot februari 1904 op Passeerdersgracht 4-2 toen ze naar Wagenaarstraat 111 – 2 hoog achter ging.

Linnaeusdwarsstraat
In december 1908 verhuisde Dirkje naar Linnaeusdwarsstraat 22 in de Watergraafsmeer. In het bevolkingsregister werd als beroep huishoudster opgegeven waar later achter geschreven werd ‘en waschvrouw in een waschinrichting’. Verder werd er keurig melding gemaakt van haar echtgenoot, Aart Mekking. De hoofdbewoner was de uit Nieuwer-Amstel afkomstige Gijsbertus Theodorus van Beem, een werkman (met in hetzelfde handschrift als bij Dirkje ‘wasinrichting’ erachter geschreven) die in september 1905 vanuit Amsterdam naar de Watergraafsmeer kwam en eerst op Middenweg 39-I had gewoond. Zijn vrouw en kinderen bleven in Amsterdam achter en hij scheidde pas officieel van zijn vrouw in januari 1909. Het lijkt er sterk op dat Gijsbertus en Dirkje een liefdespaar vormden en dat zij met elkaar wilden trouwen.

Herenigd met vader en zoon
Vanuit Weesp namen in de zomer van 1909 haar vader Hendrik Udo en haar zoon Huibert Mekking hun intrek in Linnaeusdwarsstraat 22. Dat Dirkje in een wasinrichting werkte was niet verwonderlijk; haar vader was klerenbleker geweest en zij en haar broers en zusters hadden dit werk in Weesperkarspel en omgeving ook gedaan. Misschien werkten Dirkje en haar man wel bij de Watergraafsmeersche Wasch-Inrichting in de Kerkstraat (thans Simon Stevinstraat) of bij een van de twee wasinrichtingen in de Kerkstraat. Het is ook mogelijk dat ze zelf een kleine wasinrichting in de Linnaeusdwarsstraat hadden. Helaas heb ik voor dat laatste geen bewijs kunnen vinden. Hoe dan ook was de aanwezigheid van vader Hendrik, die als hertrouwd weduwnaar ook van tafel en bed gescheiden was, belangrijk. Zowel voor Huibert als voor de ervaring die hij had in het klerenblekersvak.

Overlijden
Er volgde geen officiële scheiding van Dirkje en Aart. Vermoedelijk stemde Aart daar niet mee in. Het lijkt erop dat het samengestelde gezin het in de Linnaeusdwarsstraat in de landelijke Watergraafsmeer wel naar de zin had. In de jaren 1909-1912 bleven ze namelijk honkvast. Totdat op 19 januari 1913 het noodlot toesloeg. Dirkje Udo overleed in het huis waar ze de liefde van haar leven vond en waar ze herenigd werd met haar zoon en vader. Ze mocht slechts 38 jaar worden. Haar doodsoorzaak is onbekend. De overlijdensakte werd ondertekend door hoofdcommies Rien Brooshooft, zie het verhaal: Een jonge ambtenaar in Watergraafsmeer.

Het gezin valt uiteen
Nu de spil van het gezin was weggevallen zagen haar liefdespartner, vader en zoon er geen heil meer in om in de Linnaeusdwarsstraat te blijven wonen. Gijsbertus vertrok op 27 maart 1913 naar Amsterdam en trouwde daar krap twee maanden later met de weduwe van zijn broer. Hij was werkzaam als koetsier en houthandelaar en stierf op 5 december 1948 in Amsterdam. Hendrik Udo en zijn kleinzoon Huibert Mekking vertrokken op 18 augustus 1913 naar Weesp. Hendrik overleed in 1921 in Weesp en zijn vrouw, Geertruida Koppen, in 1920 te Amsterdam. Het paar scheidde nooit officieel. Huibert trouwde in 1925 te Amsterdam alwaar hij in 1956 overleed. Hij kreeg vier kinderen, waarvan hij zijn oudste dochter naar zijn moeder Dirkje noemde.

Aart
Het levenspad van Aart Mekking blijft redelijk in nevelen gehuld. Op 2 oktober 1898 was hij in ieder geval in Amsterdam. Want op die dag werd hij kort in het Binnengasthuis opgenomen nadat hij bij de Oudezijds Voorburgwal te water was geraakt. Hij is dan machinist van beroep en woont op het adres van zijn vader in Weesp. Wat hij in Amsterdam deed is onduidelijk. Toen zijn zoon Huibert in 1925 trouwde woonde hij te Kalk in de gemeente Keulen. Een van zijn broers was al eerder naar Keulen vertrokken.

Gelukkigste jaren?
Het leven van Dirkje Udo is niet makkelijk geweest. Haar jaren in de Linnaeusdwarsstraat zullen misschien wel de gelukkigste van haar leven zijn geweest. Triest dat het maar zo kort heeft mogen duren. De toekomst was natuurlijk heel anders geweest als Dirkje niet was overleden en zij had kunnen trouwen met Gijsbertus. Het gezin was dan mogelijk in de Watergraafsmeer blijven wonen. We zullen het nooit weten.

Met dank aan Iren de Kruif van het Regionaal Historisch Centrum Vecht en Venen