1925 – 1983
Bron: Wendingen – Platform voor de Amsterdamse School
Auteur: Marleen van Dijk
Achtergrond
Dit motorgemaal werd in 1925 gebouwd aan de Oosterringdijk in Amsterdam Watergraafsmeer naar ontwerp van Publieke Werken. Het wordt toegeschreven aan Pieter Marnette. Tegenwoordig is dit de rand van het Science Park. Een automatisch gemaal nam in 1983 de dienst van het toen bijna 50 jaar oude gemaal over en het Amsterdamse School-gebouw is toen afgebroken. Zoals iemand opmerkte verdween daarmee een van de laatste herinneringen aan de Amsterdamse School in deze omgeving.
Exterieur
Het gebouwtje werd in de pers getypeerd als “allermerkwaardigst”. We zien typische Amsterdamse School-kenmerken zoals bijzonder vormgegeven houten kozijnen (de ramen aan de zijkant met een driehoek), een groot pannendak dat bovenop onregelmatig gevormde delen heeft, gedeeltelijk van natuursteen, evenals een slingerende bakstenen borstwering aan de voorzijde, met granieten elementen. Deze borstwering doet denken aan de bruggen die Kramer voor Publieke Werken ontwierp. Bijzonder is ook het enorme driehoekige raam aan de polderzijde.
Interieur
Van het interieur heb ik geen foto’s gevonden. Wel is in Moderne bouwkunst in Nederland een plattegrond met uitleg opgenomen. Hierop is ook het eerder gebouwde gemaal Stadwijck getekend, dat nog altijd bestaat.
Nu is er tegenover het woonwagenkampje even voorbij het 5-centenpontje een weggetje naar beneden waar een kleine parkeerplaats is en een lelijk wit gebouwtje. Er staat op: Poldergemaal Oosterringdijk. Dat loost nu dus water uit een grote maalkom naar het Amsterdam-Rijnkanaal. Je merkt er niks van. Dat ene onopvallende gemaal houdt onze voeten droog!
Begin jaren 80 heb ik de Nieuws van Dag nog rond gebracht op het volkstuinen complex. Leuk om deze oude foto’s terug te zien en het verhaal.
Dat oude gemaal ben daar menig keren voorbij gekomen, wandelend en op de fiets, zowel op een bagage drager en lopend naast de fiets. Mijn ouders hadden een tuin en bouwden een 12 m2 tuin huisje op het volktuinen park Nieuwe Levenkracht dat een toegang via de Ooster Ringdijk had en een andere nabij het Voorland Pad ( Zeeburgia Velden) Kruislaan was de ingang. Mijn vader timmerde de binnnebekleding van het tuin huisje zelf af, waartoe wij met de fiets, platen hard en zachtbord 122×244 cm op de fiets trapper van de Molkkken Straat houthandel Kamlag naar Nieuwe Levenkracht liepen. Het gemaaltje was zo halvewege en ik keek dan naar de boven maalkom waar je soms stekeltjes of kleine withvis kon zien. Jammer dat het oude gemaal afgebroken is .
Ik vroeg me laatst af hoe we droge voeten houden in de Watergraafsmeer. Door een gemaal natuurlijk bedacht ik. Maar waar staat die dan? Na enig zoeken kwam ik op bovenstaand artikel uit en weet nu dat het dat inderdaad onooglijke gebouwtje is bij het oude pontje. Daar ben ik zeker honderden keren al langs gefietst op weg naar Diemen. Wat een zonde dat het oude poldergemaal gesloopt is. Daar kan ik me vaag iets van herinneren.