1880-1943
Door: Jo Haen (1939) Geboren in Purmerend. Ik woon sinds 1963 in de Watergraafsmeer. Samen met Ron de Wit beheer ik deze website. Ik schrijf verhalen, interview mensen in de WGM en organiseer verhalenwandelingen.
‘Als eerste de beste’
Veldsporten komen aan het eind van de 19e eeuw in Nederland niet voor
Men moet zich realiseren dat veldsporten zoals wij die kennen aan het eind van de 19e eeuw hier in Nederland niet werden bedreven. Sport was een vrijwel onbekend begrip. Het cricketspel komt de eer toe om als eerste sport hier in de openlucht bedreven te worden.
Cricketvereniging R.A.P.
R.A.P. was een cricketvereniging, opgericht in 1880. De letters staan voor R.U.N., Amstels en Progress, drie verenigingen waaruit de club is voortgekomen. In de cricketloze wintermaanden ging men zich ook met het uit Engeland overgewaaide voetbalspel bezighouden en zo werd in 1887 de voetbalvereniging R.A.P. opgericht.
Een goed veld was niet te vinden
Een geschikt veld om te voetballen was een probleem. Afwisselend speelde men in de Watergraafsmeer, op een veld gelegen achter de hoeve Oud-Roosenburgh, dan weer werd er tegen de bruine knikker, met de bekende veter, getrapt op een meestal vrijwel onbespeelbaar terrein aan de Schagerlaan. Er is in de beginjaren op heel wat plekken gevoetbald zoals in het Willemspark, het Vondelpark, het Oosterpark en zelfs in het middengedeelte van de wielerbaan. De spelers waren in die tijd geheel op zichzelf aangewezen, van oefenmeesters was geen sprake, techniek en spelpeil moesten successievelijk worden opgebouwd door stug oefenen en vooral in de praktijk van wedstrijden, die vooral in de beginjaren nog weinig talrijk waren. In de eerste twee jaren van haar bestaan speelde R.A.P. b.v. slechts 8 wedstrijden.
Het publiek stond langs of over de witte lijnen
Terreinaccommodatie en inrichting van de kleedkamer waren van dien aard, dat een tegenwoordige vierde klasse vereniging zich ervoor zou hebben geschaamd. Het publiek stond langs of over de witte lijnen, soms achter een staaldraad en ’t was een luxe als men een plaats op een plank kon bemachtigen. Pas op 17 april 1911 kreeg het R.A.P.-veld niet-overdekte tribunes in verband met de te spelen interlandwedstrijd Nederland-Engeland. Tegen de massale opkomst van het publiek waren deze tribunes echter niet bestand. Instortende tribunes, gelukkig zonder al teveel letsel voor de betrokken toeschouwers, werd de aanzet om te komen tot de bouw van het Nationaal Stadion Amsterdam (de voorloper van het Olympisch Stadion) aan het Tuyll van Serooskerkenplein, geopend in 1914.
Oprichting KNVB en AVB
Eind 1889 werd de KNVB opgericht en in 1894 de AVB ( de Amsterdamse Voetbalbond). R.A.P. was een van de oprichters. In de jaren 1892, 1894, 1897, 1898 en 1899 was R.A.P. de succesvolste club van Nederland en behaalde maar liefst vijf landstitels. R.A.P. staat te boek als de eerste officiële kampioen. Bemachtigd in 1898 door een 4-2 zege tegen het Arnhemse Vitesse.
R.A.P. won als eerde de Nederlandse ‘dubbel’
In 1899 werd naast het kampioenschap ook de KNVB-beker gewonnen (tegen het Haagse H.V.V.) waardoor R.A.P. tevens de eerste vereniging is die de Nederlandse ‘dubbel’ heeft gewonnen. Alle doelpunten tegen Vitesse en H.V.V. werden gescoord door de spits Julius ‘Pick’ Hisgen. Er is later een straat in Amsterdam naar hem vernoemd. Andere bekende namen uit die tijd zijn o.a. Schröder, van der Linde, Potter, de Bruyn, Rincker, Just van Son, Brincker, Willems en Enklaar.
’Als eerste de beste’
In 1900 won de club in Brussel een internationaal toernooi en werd daardoor ook de allereerste Europese kampioen. ‘Als eerste de beste’.
Bergafwaarts ondanks fusies
Maar de jaren daarna gaat het bergafwaarts met de club , zo slecht dat er gefuseerd wordt met Volharding en gaat men door als V.R.C. (Volharding R.A.P. Combinatie). Deze achteruitgang werd veroorzaakt doordat men verzuimde jongeren aan te trekken en op te kweken, al kon men nog een aantal jaren steunen op de oude garde. Ook nadat een jaar later Amstels zich aansloot en de naam V.R.A. werd (Volharding R.A.P. Amstels) had dit geen invloed op de resultaten, zodat men in 1917 besloot te stoppen met voetballen en zich alleen nog bezig te houden met de beoefening van het edele cricketspel.
Doorstart naar RAP
Enkele oud-leden van R.A.P. waarvan het gros werkzaam was als telegrafist bij de P.T.T., namen toen het initiatief om de naam R.A.P. te behouden voor de voetballerij. Vooral Wim Reichardt nam het voortouw en op 15 juni 1917 werd het nieuwe s.v. R.A.P. opgericht maar de KNVB besliste dat de naam R.A.P. niet mocht worden gevoerd daar er al een vereniging bestond met die naam. De naam werd toen gewijzigd in s.v. RAP (stond voor snel en lenig). Het huidige SV RAP is eigenlijk een doorstart van het oude R.A.P. met de puntjes, volgens het huidige s.v. RAP.
Voetballen in de Pauwenlaan
Het lukte om een terrein van de vereeniging K.A.B. (Kantoorbedienden Amstel Brouwerij) in onderhuur te krijgen, gelegen aan de Pauwenlaan in de Watergraafsmeer. Het eerste elftal werd direct in de eerste klasse ingedeeld. In 1919 verhuisde men naar het veld van Avanti, terwijl men uiteindelijk weer aan de Pauwenlaan ging spelen bij ‘Oosterpark’.
Gezellige avonden maar ook last van koeienstront
Het was een club van vrienden. Er werden veel gezellige clubavonden georganiseerd bij Hotel van Stralen op het Thorbeckeplein, terwijl men ’s zomers leuke uitstapjes maakte.
Maar er waren ook wel incidentjes. Zoals toen de Rappers een van de vele velden in de Meer betraden, waar een uur geleden nog de koeien graasden en surprises hadden achtergelaten. De spelers wisten door hun lenigheid en behendigheid deze ‘surprises’ te omzeilen, maar op een gegeven moment belandde er een bal, kersvers vanuit een stronthoop, in de haardos van een speler. Hij stak zijn onbesmeurde vingers door zijn besmeurde lokken, reinigde zich zo goed en kwaad als ’t ging en speelde lustig verder!
Vertrek uit de Watergraafsmeer in 1943
Vanaf 1 januari 1943 maakt RAP geen gebruik meer van het veld aan de Schagerlaan, verdwijnt uit De Meer en wordt een stukje RAP-geschiedenis afgesloten. RAP verhuist naar een terrein aan de Zuidelijke Wandelweg.
Momenteel, 2017, speelt de club in Amstelveen op het Sportpark ’t Loopveld.
Jo Haen
Bron:
1887 – 2017 – RAP Jubileumboek 100 jaar
Te bestellen bij: s.v. RAP a € 24,95
Hans Cremer zegt
En na de Zuidelijke Wandelweg vehuisde RAP naar de Boelelaan. Daar heb ik in de 70-er jaren gevoetbald bij RAP
Jo Haen zegt
Verslag van een vriendschappelijke wedstrijd van R.A.P. tegen AJAX op 21 februari 1910
Spelers en officials bij Nederland-Engeland op het terrein van Oud-Roosenburgh op 21 februari 1910