10 juli 2022
Door: Jo Haen
Foto’s: Toine Roestenburg, Beeldbank Amsterdam en Jo Haen
De enige overgebleven buitenplaats
Huize Frankendael met het prachtige park: een oase in het steeds drukker wordende Watergraafsmeer. De enige overgebleven buitenplaats. Tot rond 1800, de Franse tijd, toen gooide Napoleon roet in het eten, stonden er wel 40 van die buitens in de Watergraafsmeer. Niet allemaal zo groot en mooi, maar toch… Vooral langs de Middenweg, Kruislaan en Schagerlaan. Rijke Amsterdammers die zomers de stinkende grachten wilden ontvluchten en buitens lieten bouwen o.a. in de Watergraafsmeer. Huize Frankendael dateert ongeveer van 1733, het jaartal is niet helemaal bekend.
De Gaasp, het Gein en de Smalweesp
Een wandeling langs het huis en door het Frankendaelpark is dus zeer de moeite waard. Het verzamelpunt was vóór het huis vlakbij de fontein met de 3 stromen, afkomstig van een buitenplaats bij Driemond. De 3 stromen verwijzen naar de Gaasp, het Gein en de Smalweesp.
Koninklijk bezoek
Leden van het koninklijk huis bezochten in het verleden Huize Frankendael, zo ook Koningin Wilhelmina met haar man Prins Hendrik en dochter prinses Juliana in 1925. Een mooie foto van dat gebeuren herinnert nog aan die dag.
De slag om het Watergraafsmeer
Via de toegangspoort, een moderne folly (een nutteloos bouwwerk) en schepen, gemaakt van wilgentwijgen, door leerlingen van het WSW en de Lidwinaschool, die de Slag in het Watergraafsmeer in 1573 uitbeelden, wandelden we door het witte laantje met de prachtige banken in zwanenvorm.
De ruïne met heremiet
Een verrassend slingerpaadje volgend, met aan weerszijden allerlei veldbloemen en kruiden, kwamen we bij de ruïne, ook een folly. Helaas niet meer bereikbaar, waarschijnlijk is de hangbrug weggehaald zodat er zich geen hangjongeren meer kunnen vervelen, al konden wij het wel bewonderen. Vroeger bewoond door een heremiet (kluizenaar), een houten pop, die na betaling van een muntstuk vriendelijk knikte en op een doodskist met geraamte wees: Gedenk te sterven!
Ooievaarsnest
Op de overgebleven schoorsteen van de voormalige stadskwekerij bevindt zich een ooievaarsnest, een idee van de heer Wielinga van Vliet en Wielinga, nu Intratuin. Er zijn op dit moment jonge ooievaars, die vorige week geringd zijn via een hoogwerker.
Elgar Vos
Vroeger kon je alleen via de hoofdingang het terrein betreden maar tegenwoordig zijn er diverse bruggen aangelegd, vernoemd naar biologen enz. Zo ook een naar Elgar Vos, de oprichter van Vrienden van Frankendael en Mien Ruys, een bekende tuinarchitecte. Zij heeft o.a. de hofjes in Jeruzalem ontworpen.
Niet meer zoveel reigers
Ook zijn er nog reigers in het park, maar niet veel meer. Een speciaal bord op de Middenweg om de voorbijgangers te waarschuwen voor neervallende reigerpoep is niet meer nodig. Jammer eigenlijk.
De heemtuin
Via het gebouw van Scouting Gijsbrecht van Amstel bereikten we de heemtuin, voorheen een onderdeel van Tuincentrum Vliet en Wielinga, maar momenteel een mooi stukje natuur met een kinderspeelplaats.
Theo’s bank
Theo van Gogh had in het park zijn eigen bankje, waar hij regelmatig vertoefde. De familie heeft er een klein bordje op aangebracht: Theo’s bank. Een mooi gebaar. Het staat tegenover de schooltuinen, die momenteel volstaan met bloeiende planten en diverse groenten. Net als het daarnaast gelegen Klein Dantzig, een volkstuinencomplex, genoemd naar de voormalige boerderij Dantzig aan de Ringdijk.
Openluchttheater
In het park bevond zich vroeger een theater waar verschillende stukken zijn opgevoerd. In 1980 is er een opera van Peter Schat opgevoerd, Aap verslaat de knekelgeest. Het theater was er toen niet meer, men had een grote tent neergezet.
De Gerrit Molbrug
De landschapstuin, wat wij vroeger altijd de heemtuin noemden, is nog steeds interessant vanwege de vele paadjes, de Gerrit Molbrug, de hoogteverschillen en de bordjes met uitleg over de planten die daar groeien. Van hieruit is ook de kerk de Bron, voorheen de Emmakerk, te zien, gebouwd in 1939.
Tuin in Regence-stijl
We waren toe aan de koffie en via de brug (pas later aangelegd) kwamen we achter Huize Frankendael in de tuin in Regence-stijl aangelegd. Ook hier weer een paar prachtige banken met het logo van de WGM, de zwaan. Helaas sterk vervuild. Bij navraag hoorde ik dat het onderhoud door de gemeente gedaan behoort te worden en zelf hebben ze wegens personeelsgebrek geen tijd. De koffie smaakte goed, maar vooral was het geweldig om in die achtertuin te kunnen genieten van de tuin en het prachtige zomerweer!
Geef een reactie